Στην παρθενική της σεζόν στο Τσάμπιονς Λιγκ, η Λιντς αποκλείστηκε από τη Στουτγκάρδη, όμως ένα ιστορικό λάθος του Κρίστοφ Ντάουμ της έδωσε τελικά μία ανέλπιστη πρόκριση.
«Για να γίνεις έξυπνος, πρέπει πρώτα να γνωρίζεις σε τί είσαι ηλίθιος», θα γράψει ο Αμερικανός συγγραφέας και σεναριογράφος, Ντέιβιντ Γκέρολντ. Ο Κρίστοφ Ντάουμ ήταν αναμφίβολα ένας έξυπνος προπονητής. Έχοντας μηδαμινή παρουσία ως ποδοσφαιριστής στη γερμανική σκηνή, παίζοντας μέχρι τα 28 του χρόνια για τις Χάμπορν, Άιντραχτ Ντούισμπουργκ και τη δεύτερη ομάδα της Κολωνίας, τα παράτησε, σοφά όπως αποδείχθηκε, για να αναλάβει τεχνικά καθήκοντα και να φτάσει στα 33 του να γίνει ήδη πρώτος προπονητής των «Τράγων».
Η καριέρα του κάθε άλλο παρά αδιάφορη μπορεί να χαρακτηριστεί, όπως άλλωστε και η προσωπικότητά του. Με ένα μουστάκι απαράμιλλης αρρενωπότητας, ψηλός κι ευθυτενής, ο Ντάουμ πήρε πρωτάθλημα σε τέσσερις διαφορετικές χώρες, έγινε ομοσπονδιακός προπονητής για χάρη της Ρουμανίας και κόλλησε στην Μπάγερ Λεβερκούζεν τη ρετσινιά πως δεν κερδίζει τίποτα, μετά από τρεις δεύτερες θέσεις μεταξύ 1996 και 2000. Παράλληλα έμπλεξε σε ένα σκάνδαλο με ιερόδουλες και μεγάλες ποσότητες κοκαΐνης, που του κόστισε τον πάγκο της εθνικής Γερμανίας (!), που τελικά δόθηκε στον Ρούντι Φέλερ.
Λίγο πριν μπει στην τέταρτη δεκαετία της ζωής του, ο Γερμανός προπονητής από το Τσβικάου, έφτασε σε έναν ιστορικό τίτλο με τη Στουτγκάρδη τη σεζόν 1991/92. Με αστέρες τους Ματίας Ζάμερ και Φριτς Βάλτερ, o σύλλογος της Σουαβίας κατέκτησε την Μπουντεσλίγκα στην ισοβαθμία από την Μπορούσια Ντόρτμουντ του Στεφάν Σαπουιζά και έγινε ένα από τα ιστορικά πρώτα μέλη του νεοσύστατου Τσάμπιονς Λιγκ, που ήρθε να πάρει τη θέση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Σε αυτήν τη διοργάνωση ξεκινά και η ιστορία μας, με τη Στουτγκάρδη να τίθεται αντιμέτωπη με τη Λιντς του Χάουαρντ Γουίλκινσον.
30 Σεπτεμβρίου 1992, Έλαντ Ρόουντ. Στο 67ο λεπτό ο Ερίκ Καντονά δίνει προβάδισμα δύο τερμάτων (3-1) στη Λιντς, που όμως χρειάζεται δύο ακόμα γκολ για να αποκλείσει τη Στουτγκάρδη, που έχει επικρατήσει στη Γερμανία με το «καθαρό» 3-0 κι έχει υπέρ της το εκτός έδρας γκολ, με το οποίο έχει ισοφαρίσει προσωρινά στην Αγγλία. Τα «Παγώνια» πιέζουν μανιασμένα και στο 80ό λεπτό σημειώνουν ένα ακόμα τέρμα με τον Λι Τσάπμαν, κάνοντας έξαλλο τον Ντάουμ, που βλέπει ένα ευρύ προβάδισμα να εξανεμίζεται.
Ο αγώνας θέλει ακόμα δέκα λεπτά, το Έλαντ Ρόουντ με σχεδόν 40.000 θεατές «βράζει», η Λίντς με Στράχαν, Σπιντ, ΜακΆλιστερ και Καντονά πιέζει ασφυκτικά και όπως είναι αναμενόμενο οδηγεί τον αντίπαλο σε λάθος. Συνήθως όταν λέμε τον αντίπαλο, εννοούμε κάποιον παίκτη, όμως στην προκειμένη αυτός ήταν ο πρροπονητής. Μέσα στη σύγχυσή του ο Ντάουμ κάνει δύο αλλαγές μέσα σε ένα τρίλεπτο, αντικαθιστώντας τους Βάλτερ και Γκαουντίνο, με τους Κνουπ και Σίμανιτς αντίστοιχα. Και που είναι το κακό θα αναρωτηθείτε. Φρέσκα πόδια, πιο αμυντικό σχήμα και, εκ του αποτελέσματος το σκορ, μένει στο 3-1 δίνοντας την πρόκριση στους Σουηβούς. Ή μήπως όχι;
Οι κανονισμοί της UEFA ήταν ξεκάθαροι (;) και ο Γερμανός αφελώς τους είχε παραβεί. Εκείνη την εποχή δεν επιτρεπόταν να χρησιμοποιηθούν στο ίδιο παιχνίδι περισσότεροι από τρεις ξένοι ποδοσφαιριστές. Ο Ντάουμ είχε ξεκινήσει τους Σλόμπονταν Ντούμπαζιτς (Γιουγκοσλάβος) και Έιολφουρ Σβέρισον (Ισλανδός) και με τις δύο αλλαγές του στο τελευταίο δεκάλεπτο έφτασε στον απαγορευμένο αριθμό «4». Η καριέρα του Γιόβισα Σίμανιτς, της μοιραίας αλλαγής, στη Στουτγκάρδη περιορίστηκε σε εκείνα τα εφτά λεπτά (συν τις όποιες καθυστερήσεις), όμως ήταν αρκετά για να «κάψουν» τον Ντάουμ.
Μόλις ο αγώνας στο Έλαντ Ρόουντ τελείωσε, οι Γερμανοί πανηγύρισαν, όσο οι οπαδοί των «Παγωνιών» κοιτούσαν αποσβολωμένοι και οι παίκτες τους κείτονταν απογοητευμένοι στο χορτάρι – στο ίδιο χορτάρι που μόλις πέντε μήνες νωρίτερα πανηγύριζαν το πρωτάθλημα. Σχεδόν παράλληλα όμως η διοίκηση της ομάδας, σε επικοινωνία με την UEFA, επιβεβαίωναν την παράβαση του αντίπαλου προπονητή κι ετοίμαζαν το επίσημο αίτημα ώστε το σκορ (όπως και η πρόκριση των Σουηβών) να μην κατοχυρωθεί. Η Στουτγκάρδη παραδέχθηκε άμεσα το λάθος, καλώντας την UEFA για μία «εύσπλαχνη απόφαση». Τελικά μάλλον τέτοια φάνταζε η διεξαγωγή ενός αγώνα πλέι-οφ σε ουδέτερη έδρα, με τον αγώνα της Αγγλίας να κατοχυρώνεται με 3-0 υπέρ της Λιντς και πρακτικά να ισοφαρίζει το αποτέλεσμα της πρώτης μεταξύ τους αναμέτρησης.
«Αν ένα λάθος σαν αυτό συνέβαινε σε έναν πιο εμπορικό οργανισμό, ο προπονητής και ο γενικός αρχηγός θα έπρεπε να απολυθούν αμέσως», θα δηλώσει ο πρόεδρος της Στουτγκάρδης, Γκέρχαρντ Μάγιερ-Βόρφελντερ, πριν τελικά στηρίξει το ατυχές δίδυμο. Ο Ντάουμ θα λάβει όλο το ανάθεμα, η ανερχόμενη προπονητική του αξία θα δεχθεί τεράστιο πλήγμα και η αγγλική Sun θα τον αποκαλέσει αυτάρεσκα «Κρίστοφ ο Ηλίθιος», κάνοντας λογοπαίγνιο με το επίθετό του (Christoph Daum/Christoph Dumb).
Έχοντας λάβει τελεσίγραφο από τη διοίκηση, ο Ντάουμ γνωρίζει πως πρέπει να επικρατήσει της Λιντς στον αγώνα στο ουδέτερο Καμπ Νου, που επιλέχθηκε ως έδρα. Τα «Παγώνια» που είχαν στο πρόγραμμα να αντιμετωπίσουν τη Σκάνθορπ στα πλαίσια του Λιγκ Καπ, ξαφνικά βρέθηκαν σε ένα αχανές στάδιο, που παρά τους πολλούς εκδρομείς από Αγγλία και Γερμανία δεν γέμισε ούτε το μισό. «Δεν έχω ιδέα γιατί επέλεξαν το Καμπ Νου, ήταν μία κάπως περίεργη απόφαση. Ήμασταν όλοι ενθουσιασμένοι όμως. Θα παίζαμε στο Καμπ Νου, κι ακόμα κι αν δεν ήταν με την Μπαρτσελόνα, ήταν ένας αγώνας Τσάμπιονς Λιγκ. Δεν ξέρω ακριβώς πόσοι οπαδοί μας βρέθηκαν στο γήπεδο, όμως η προσέλευση συνολικά ήταν κάπου στις 20.000. Σε ένα τέτοιο γήπεδο έμοιαζε λες και παίζαμε προπονητικό διπλό», θα παραδεχθεί ο αμυντικός Τζον Νιούσαμ.
Για να αποφύγει πιθανά λάθη, αυτήν τη φορά ο Ντάουμ πήρε μόνο τρεις ξένους στην αποστολή. Η Λιντς από τη μεριά της, που είχε ξεκινήσει στραβά τη σεζόν και βρισκόταν στη 18η θέση στο πρωτάθλημα, έπρεπε να τα παίξει όλα για όλα. Αμφότερες γνώριζαν πως στον επόμενο Γύρο, τελευταίο πριν την καινούργια Φάση των Ομίλων, περίμενε η Ρέιντζερς, μία αρκετά υπολογίσιμη δύναμη της εποχής, με παίκτες όπως οι Χέιτλι, ΜακΚόιστ και Φέργκιουσον. Ο αγώνας όπως αναμενόταν ήταν αμφίρροπος, με τις ομάδες να οδηγούνται ισόπαλες (1-1) στα αποδυτήρια για το ημίχρονο, μετά τα γκολ των Στράχαν και Γκόλκε.
Με την πρόκριση να μοιάζει πως θα κριθεί στις λεπτομέρειες, ο θρυλικός Χάουαρντ Γουίλκινσον αποφάσισε να κάνει στο 77ο λεπτό μία κάπως αμφιλεγόμενη αλλαγή, αποσύροντας από το παιχνίδι τον κατά τεκμήριο καλύτερο παίκτης εκείνης της ομάδας, τον Καντονά. Στη θέση του πέρασε ένας παίκτης που άφησε το στίγμα του ως «χρυσή αλλαγή» και όχι άδικα, όπως θα αποδεικνυόταν ένα λεπτό μετά το πέρασμά του στον αγωνιστικό χώρο. Ο Καρλ Σατ, περί ου ο λόγος, έμεινε εκτός περιοχής σε ένα κόρνερ της Στουτγκάρδης και ακολούθησε επιτυχώς το διώξιμο του αμυντικού Τόνι Ντορίγκο, ώστε να σκοράρει στην αντεπίθεση και να δώσει στην ομάδα του μια δραματική νίκη-πρόκριση.
«Το γκολ του Καρλ θα μείνει στην Ιστορία. Δεν υπάρχουν πολλοί άντρες από το Σέφιλντ, που μπορούν να περηφανευτούν πως έχουν πετύχει ευρωπαϊκό γκολ μες στο Καμπ Νου», θα γραφτεί γι’ αυτό το τέρμα. Για τους λάτρεις της στατιστικής μάλιστα, αυτή ήταν η μοναδική νίκη της Λιντς εκείνης της σεζόν μακριά από το Έλαντ Ρόουντ. Η συνέχεια της ιστορίας μας άλλωστε δεν ήταν ιδιαίτερα ευχάριστη για κανέναν από τους πρωταγωνιστές. Τα «Παγώνια», ως κάτοχοι του τίτλου, τερμάτισαν 17οι στην πρώτη Πρέμιερ Λιγκ, αποκλείστηκαν με συνολικό σκορ 2-4 από τη Ρέιντζερς και δεν έπαιξαν στους ομίλους του πρώτου Τσάμπιονς Λιγκ, ενώ έχασαν και τον Καντονά, που μετακόμισε στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ.
Όσον αφορά τον Κρίστοφ Ντάουμ, που απέτυχε να περισώσει την τιμή του στη Βαρκελώνη, δεν τα πήγε ιδιαίτερα καλύτερα και εντός συνόρων, αφού η Στουτγκάρδη τερμάτισε 7η, πούλησε τον Ζάμερ και κάπως φυσιολογικά απέλυσε τον θεωρούμενο αναμορφωτή της τον Δεκέμβριο του 1993. Ο Γερμανός τεχνικός μάλιστα χρειάστηκε να μετακομίσει στην Τουρκία και να εντυπωσιάσει ξανά με την Μπεσίκτας, ώστε να κερδίσει κάποιον από τον σεβασμό των συμπατριωτών του (επέστρεψε για τη Λεβερκούζεν) κα να αποτινάξει από πάνω του την ταμπέλα του «ηλίθιου».
*Το κείμενο είναι γραμμένο προς τιμήν του Κρίστοφ Ντάουμ, που απεβίωσε στις 24 Αυγούστου του 2024, και δεν έχει καμία πρόθεση να σπιλώσει τη μνήμη του. Το «ηλίθιος» που γράφτηκε μόνο από τη Sun, συμπτωματικά έχει περίοπτη θέση στη μοναδική ιστορία του σχετικά με το αγγλικό ποδόσφαιρο.
