Πριν δώδεκα χρόνια το Κατάρ ανέλαβε την διοργάνωση του Μουντιάλ του 2022 κι έκτοτε κλήθηκε να χτίσει γήπεδα, μετρό, δρόμους, ξενοδοχεία μέχρι και μία πόλη. Πρόλαβε όμως να ετοιμαστεί πλήρως;
Λίγα 24ωρα μας χωρίζουν από την στιγμή που όλος ο ποδοσφαιρικός πλανήτης θα στρέψει το βλέμμα του στο Κατάρ, μία μικρή αραβική χώρα με μέγεθος ελάχιστα μεγαλύτερο από την Ήπειρο. Έχοντας στην πλάτη τους την αποστροφή και την καχυποψία του δυτικού κόσμου για την καταλληλότητα της χώρας να διοργανώσει την μεγαλύτερη ποδοσφαιρική γιορτή, οι ντόπιοι δηλώνουν περήφανοι για όσα έχουν προετοιμάσει. Στρέφοντας τη συζήτηση μακριά από τα σκάνδαλα στην επιλογή της χώρας, τις φρικτές αποκαλύψεις για τις συνθήκες εργασίας και τα τεράστια κόστη για όλες τις ετοιμασίες, από πολλές απόψεις, το Κατάρ είναι μία αρκετά διαφορετική χώρα από αυτήν που ήταν το 2010.
Οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει αυτή η χώρα του Περσικού Κόλπου συμπεριλαμβάνουν μερικές, που καμία άλλη διοργανώτρια χώρα δεν είχε να διαχειριστεί. Αν κι επίσημα οι διοργανώτριες πόλεις είναι πέντε, πρακτικά αυτό το Μουντιάλ είναι υπόθεση μονάχα μίας πόλης, που κι αυτή δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη. Κοιτώντας κανείς τον χάρτη με τις τοποθεσίες των γηπέδων, παρατηρεί πως όλα είτε βρίσκονται στην ίδια την πρωτεύουσα, Ντόχα, είτε στα προάστιά της.
Το μόνο γήπεδο αρκετά μακριά ώστε να μην θεωρείται μέρος της, είναι το Αλ Μπαΐτ, στην πόλη της Αλ Κορ, όπου θα πραγματοποιηθεί το εναρκτήριο παιχνίδι μεταξύ Κατάρ κι Εκουαδόρ. Αλλά κι αυτό, βρίσκεται μόλις 40 χιλιόμετρα βόρεια της Ντόχα, μια απόσταση αντίστοιχη με αυτή από το κέντρο της Αθήνας μέχρι το Λαύριο.
Με μόλις οκτώ γήπεδα στη διάθεση της διοργάνωσης, η πρωτεύουσα έχει να διαχειριστεί τέσσερις αγώνες καθημερινά για πολλές συνεχόμενες μέρες. Από τις 24 Νοεμβρίου, που κι οι τελευταίες εθνικές ομάδες παίζουν το πρώτο τους παιχνίδι, μέχρι και την ολοκλήρωση της φάσης των ομίλων στις 2 Δεκεμβρίου, κανείς δε θα μπορεί να «κατηγορήσει» την Ντόχα για έλλειψη ζωής και παλμού. Το Κατάρ εκτός από τους αγώνες στο χορτάρι, θα δώσει και μερικούς ακόμη «αγώνες», σε τομείς όπως η διαμονή, η μετακίνηση, οι επιλογές διασκέδασης εκτός γηπέδου και το αλκοόλ!
Χάρη στους περίπου ένα εκατομμύριο οπαδούς, που αναμένεται να αφιχθούν στα αεροδρόμια της χώρας για να υποστηρίξουν την ομάδα τους, παρουσιάζεται παραπάνω από δεδομένο πως μία χώρα των 2,8 εκατομμυρίων κατοίκων δεν έχει τις εγκαταστάσεις για να φιλοξενήσει τέτοιες ποσότητες καλεσμένων. Σίγουρα, τα νεόχτιστα ξενοδοχεία και διαμερίσματα που προστέθηκαν στον αστικό ιστό με αφορμή το Μουντιάλ βοηθάνε, όμως επ’ ουδενί δεν είναι αρκετά. Οι λύσεις στις οποίες κατέφυγαν οι αρχές της χώρας είναι σε μερικές περιπτώσεις ιδιαίτερα αξιοπερίεργες, αλλά όπως είπαμε, αντιμετωπίζουν πρωτόγνωρες καταστάσεις.
Αγκυροβολημένα μπροστά στο λιμάνι της πόλης θα βρίσκονται τρία μεγάλα κρουαζιερόπλοια που δύνανται να φιλοξενήσουν περί τους 10.000 ανθρώπους, πιθανότατα αυτούς με τη βαθύτερη τσέπη. Την κύρια, και οικονομικότερη, λύση διαμονής αποτελούν τα «Fan Villages», των οποίων τη διαχείριση έχει αναλάβει η Accor, μία γαλλική πολυεθνική εταιρεία του χώρου των ξενοδοχείων.
Σε αυτά τα τεχνητά χωριά η εμπειρία ελάχιστα θα θυμίζει τις εικόνες πολυτελείας, με τις οποίες έχουν συνδέσει το όνομά τους οι πετρελαιοχώρες της περιοχής. Οι φίλαθλοι θα έχουν τη δυνατότητα να μείνουν σε τέντα, σε καμπίνα ή σε τροχόσπιτο, σαν Βεδουΐνοι κι ανάμεσα σε χιλιάδες ακόμη φιλοξενούμενους. Υπολογίζεται πως αυτά τα χωριά έχουν την δυνατότητα να «σκεπάσουν» περίπου 120.000 κεφάλια. Υπάρχει γενικευμένη σύγχυση ως προς το πως θα λειτουργήσει αυτό το σύστημα, που διαφέρει κατά πολύ με τον παραδοσιακό τρόπο που κλείνει κανείς διαμονή για ένα ταξίδι στο 2022.
Όπως θα δούμε και παρακάτω, το Κατάρ έχει στα χέρια του ένα «ηφαίστειο» που μπορεί να εκραγεί, μπορεί και όχι: τίποτα απ’ όσα έχει ετοιμάσει δεν έχει περάσει το απαραίτητο crash test. Μερικά από αυτά τα «παραπήγματα» είναι ακόμη υπό κατασκευή, αλλά οι αρχές δηλώνουν αισιόδοξες για την ετοιμότητά τους πάνω στην ώρα.
Το οικονομικό είναι επίσης ένα θέμα για τον κόσμο. Ρεπορτάζ δείχνουν πως οι τιμές ξεκινούν από 90€ ανά άτομο, ανά βράδυ, και μόνο μπορούν να ανέβουν. Σε ένα από τα τεχνητά νησιά της νέας πόλης Λουσαΐλ, που χτίστηκε χάρη στο Μουντιάλ, βρίσκονται 1800 δίκλινες τέντες με κοινόχρηστα μπάνια. Όποιος ενδιαφέρεται να μείνει εκεί στην εναρκτήρια εβδομάδα της διοργάνωσης, θα κληθεί να πληρώσει σχεδόν 1.500 ευρώ. Στην άλλη μεριά το φάσματος, μία εβδομάδα στα κρουαζιερόπλοια φτάνει σχεδόν τα 20.000!
Το κομμάτι των μετακινήσεων είναι άλλο ένα τεράστιο θέμα, κι αλληλοεξαρτώμενο με αυτό της διαμονής. Με αφορμή τη διοργάνωση βγήκαν συνολικά από τα ταμεία περί τα 36 δισεκατομμύρια ευρώ για να κατασκευαστεί ένα υπερσύγχρονο σύστημα μετρό στην Ντόχα που άνοιξε το 2019. Στις ημέρες του Μουντιάλ θα είναι δωρεάν για όλους, ενεργό 21 από τις 24 ώρες της ημέρας, και προς το παρόν η λειτουργία του χαρακτηρίζεται ως άψογη, χωρίς όμως να μπορεί να είναι κανείς βέβαιος για το πως θα ανταποκριθεί όταν θα δεχθεί υπερπολλαπλάσιους επιβάτες απ’ ότι συνήθως.
Ακόμα όμως κι αν όλα λειτουργήσουν στην εντέλεια, καλύπτει μόνο πέντε από τα οκτώ γήπεδα της διοργάνωσης (μερικά κιόλας με απόσταση ελάχιστων ή και μόνο μίας στάσης μεταξύ τους). Αυτό σημαίνει πως μερικοί, όπως οι φίλαθλοι ενός συγκεκριμένου «Fan Village» στη Λουσαΐλ που βρίσκεται επτά χιλιόμετρα από το γήπεδο της πόλης, που τερματίζει και μία από τις τρεις γραμμές του μετρό, χρειάζονται άλλο μέσο για να φτάσουν στον προορισμό τους.
Επόμενη λύση στη λίστα των μέσων, αυτή των λεωφορείων. Ο στόλος των επίσης δωρεάν οχημάτων θα φτάνει τα 3800, 800 εκ των οποίων ηλεκτρικά. Η Ντόχα είναι ήδη πόλη με αρκετή κίνηση κι η επιλογή των λεωφορείων φαντάζει επίφοβη, αλλά ταυτόχρονα και αναγκαία, δεδομένων των ορίων που έχει το μετρό στην σύνδεση όλων των σημαντικών σημείων μεταξύ τους.
Ειδικά όμως μετά το τέλος ενός αγώνα, φαντάζεται κανείς το κομφούζιο που μπορεί να προκληθεί με τις ουρές αναμονής τόσο για να μπεις σε ένα λεωφορείο, όσο και στον δρόμο. Εξαιτίας των προγραμματισμών των παιχνιδιών, κάποιοι θα τελειώνουν σε ώρες αιχμής και οι μάζες των περιπλανώμενων οπαδών θα χειροτερεύουν την κίνηση, συνυπολογίζοντας κιόλας και την επιλογή των ταξί που επίσης θα αξιοποιηθούν.
Για την ομαλή κι απροβλημάτιστη άφιξη των επισκεπτών, η Ντόχα ανοίγει -προσωρινά- ξανά το παλιό της διεθνές αεροδρόμιο, που είχε κλείσει το 2014. Εκτός από το Χαμάντ, τον διεθνή αερολιμένα που εξυπηρετεί εδώ κι οχτώ χρόνια την πρωτεύουσα, το παλιό αεροδρόμιο θα δέχεται κάθε μέρα περίπου εκατό κοντινές πτήσεις από τις τριγύρω χώρες, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία, το Μπαχρέιν, το Κουβέιτ και το Ομάν. Απ’ όλες αυτές, μόνο η Σαουδική Αραβία πρόκειται να αγωνιστεί στη διοργάνωση, οπότε πως προκύπτουν όλες οι άλλες;
Η επιλογή στην οποία κατέφυγε ένας σεβαστός αριθμός οπαδών, και συγκεκριμένα αρκετοί Άγγλοι κι Ουαλοί, είναι να… μην μείνουν καν στο Κατάρ. Το πολύ πιο δημοφιλές και προσαρμοσμένο στα δυτικά στάνταρ Ντουμπάι βρίσκεται μόλις μία ώρα πτήσης μακριά και φαίνεται πως αποτελεί την προτιμότερη λύση για αρκετούς ταξιδιώτες. Ειδικά για τους Βρετανούς, σε πόλεις όπως το Ντουμπάι και το Άμπου Ντάμπι, ή ακόμη και το Μπαχρέιν, μπορούν να βρουν μία μεγαλύτερη κοινότητα ομογενών, που βρίσκεται ήδη εκεί. Επίσης, εκεί θα είναι πολύ πιο ελεύθερη η κατανάλωση αλκοόλ.
Το αλκοόλ είναι ένα θέμα στο οποίο το Κατάρ έχει δεχθεί να κάνει συγκεκριμένες παραχωρήσεις. Από την κάθετη πολιτική για την ολική του απαγόρευση, έχουμε φτάσει στο να επιτρέπεται στα ξενοδοχεία και στα εστιατόρια, αλλά και στα γήπεδα, μολονότι μέχρι τρεις ώρες πριν τον αγώνα κι ύστερα από μία ώρα μετά τη λήξη του. Τώρα, πόσοι οπαδοί θα βρίσκονται στο γήπεδο αρκετή ώρα πριν ξεκινήσει η απαγόρευση των τριών ωρών, κι αρκετή ώρα μέχρι να λήξει η απαγόρευση κι από την άλλη της μεριά, μένει να φανεί.
Αν πάλι κάποιος οπαδός (ή καλύτερα, αναπόφευκτα μεγάλοι αριθμοί οπαδών) βρεθεί μεθυσμένος, αντί να συλληφθεί, θα τοποθετείται σε μία «ζώνη νηφαλιότητας», απ’ αυτές που θα υπάρχουν γύρω από τα γήπεδα, μέχρι να θεωρήσουν οι υπεύθυνοι πως είναι αρκετά ξεμέθυστος, όσο αυτό γίνεται. Για όσους απλά θέλουν να συνδυάσουν την εμπειρία τους με αλκοόλ, η πιο βιώσιμη λύση φαίνεται να είναι αυτή των «Fan Zones».
Στο μεγαλύτερο από αυτά τα κέντρα, στην «καρδιά» της Ντόχα, θα φιλοξενηθεί το «FIFA Fan Festival», με είσοδο δωρεάν και αλκοόλ διαθέσιμο προς πώληση από τις 18:00 μέχρι τη 01:00. Σε άλλη «Fan Zone» θα υπάρχει στημένος εξοπλισμός από μεγάλο μουσικό φεστιβάλ της Αγγλίας και DJ για την νυχτερινή διασκέδαση του κόσμου, μέχρι και τις πέντε το πρωί, σε μια απόφαση που δεν πιστεύουμε πως οι ντόπιοι πήραν με ιδιαίτερο ενθουσιασμό.
Οι «Fan Zones» αναμένεται να λειτουργήσουν πρώτα απ’ όλα σαν χώροι για την παρακολούθηση των ζωντανών αγώνων αλλού στη χώρα, αλλά αυτό φαίνεται πως παραμένει ακόμη στον αέρα, λόγω της beIN Sports που κρατά τα τηλεοπτικά δικαιώματα και φυσικά δεν αποτελεί ελεύθερο δίκτυο, αλλά συνδρομητικό.
Πολλοί, συμπεριλαμβανομένου και του γράφοντα, θεωρούν πως είναι ιδιαίτερα απίθανο το σενάριο να κυλήσει η διοργάνωση χωρίς παρατράγουδα, ίσως κι από την πρώτη μέρα. Παρά τους «συμβιβασμούς» από το απέναντι στρατόπεδο, η συμβίωση δυτικών οπαδών σε διοργάνωση «γιορτή», με τη συντηρητική και σε πολλές περιπτώσεις εκ διαμέτρου αντίθετη μεσανατολίτικη φιλοσοφία δεν μπορεί παρά να οδηγήσει σε προβλήματα, όταν μιλάμε για μάζες ανθρώπων που φτάνουν το επταψήφιο νούμερο.
Το Κατάρ, ξέροντας πως δεν μπορεί να τα καταφέρει μόνο του, άρχισε να ζητά βοήθεια στο θέμα της ασφάλειας. Η Τουρκία συμφώνησε να προσφέρει ως βοήθεια 3.000 αστυνομικούς αποκατάστασης τάξης (ΜΑΤ) για να περιπολούν στους δρόμους της Ντόχα. Αντίστοιχη βοήθεια θα υπάρχει κι από το Πακιστάν. Η Ρουμανία, προσέφερε ειδικούς στην αντιτρομοκρατική δράση. Τα νούμερα φαίνεται πως εξακολουθούσαν να μη βγαίνουν και η κυβέρνηση έφτασε στο σημείο να στρατολογήσει υποχρεωτικά πολίτες (!) για να «υπηρετήσουν» σε σημεία ελέγχου ασφαλείας, όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο.
Μεταξύ αυτών είναι και διπλωμάτες του Κατάρμ που αναγκάστηκαν να επαναπατριστούν για να στέκονται δίπλα σε μηχανήματα ελέγχου και να ανοίγουν τσάντες, μη και βρουν κάποιο κουτάκι… μπύρας που θα έμπαινε στο γήπεδο. Η απόφαση του Κατάρ να πορευτεί με αυτά τα μέτρα και η αισιοδοξία του για το αποτέλεσμα δείχνει πως λειτουργούν στη θεωρία (άμα λειτουργούν όντως κι εκεί), αφού δεν είχε την ευκαιρία για σωστό πρακτικό έλεγχο.
Απ’ όταν ανατέθηκε στο Κατάρ η διοργάνωση, έχουν φιλοξενηθεί εκεί το Κύπελλο Εθνών Ασίας το 2011, το Αραβικό Κύπελλο πέρυσι και τα Παγκόσμια Κύπελλα Συλλόγων του 2019 και 2020, που κέρδισαν Λίβερπουλ και Μπάγερν Μονάχου αντίστοιχα. Όλες οι περιπτώσεις όμως ήταν πολλές κλάσεις κάτω από τις απαιτήσεις ενός Παγκοσμίου Κυπέλλου. Ειδικά για το Παγκόσμιο Συλλόγων του 2020, που έγινε τον Φεβρουάριο του 2021, εξαιτίας της πανδημίας, από κοντά τον είδαν μόλις 7.411 άτομα!
Στις 9 Σεπτεμβρίου φέτος στην πόλη του τελικού, Λουσαΐλ, έλαβε χώρα το Lusail Super Cup, ένας αγώνας μεταξύ των πρωταθλητών Σαουδικής Αραβίας και Αιγύπτου σαν πρόβα τζενεράλε. Στον απόηχο των 70.000 οπαδών που παρακολούθησαν τον αγώνα υπήρξαν έντονα παράπονα για έλλειψη νερού στο γήπεδο, αλλά έγινε λόγος και για ανησυχίες στο κομμάτι της επικοινωνίας, της προσβασιμότητας του χώρου με καθυστερήσεις στην έξοδο, αλλά και της δυσκολίας να ξεχωρίσει ο κόσμος το προσωπικό ασφαλείας από τους αστυνομικούς.
Αν πράγματα μπορούν να πάνε λάθος σε έναν τελικό Τσάμπιονς Λιγκ στο Παρίσι, όπως κι έγινε τον Μάιο, όταν οπαδοί της Λίβερπουλ κατήγγειλαν ελλιπή οργάνωση και κακή μεταχείρισή τους από την αστυνομία, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει ο τελικός 36 λεπτά, τότε σίγουρα μπορούν να πάνε λάθος όταν ένα μικρό, συντηρητικό αραβικό κράτος αναλαμβάνει τη μεγαλύτερη ποδοσφαιρική διοργάνωση στον πλανήτη και καλείται να διαχειριστεί κόσμο ίσο με το ένα τρίτο του πληθυσμού του.
Η πρόκληση είναι τέτοια που απαγορεύτηκαν στις περισσότερες περιπτώσεις οι ταξιδιώτες στη χώρα από την 1 Νοεμβρίου, 19 μέρες πριν την έναρξη, μέχρι και τις 23 Δεκεμβρίου, πέντε μέρες μετά τον τελικό. Τα ηλεκτρονικά εισιτήρια των οπαδών θα συνοδεύονται κι από μία κάρτα Hayya, που είναι ταυτόχρονα βίζα εισόδου στη χώρα, κάρτα φιλάθλου και εισιτήριο για όλα τα δωρεάν μέσα μεταφοράς στην πόλη. Χωρίς Hayya, ή κάποια άλλη βίζα που σε εξαιρεί από την απαγόρευση, η είσοδος στο Κατάρ είναι αδύνατη για σχεδόν δύο μήνες.
Πιστεύουμε πως πολλοί έχουν μετανιώσει την ανάθεση του Μουντιάλ στο Κατάρ, πέραν του πρώην προέδρου της FIFA, Σεπ Μπλάτερ, που το δήλωσε ξεκάθαρα το 2014. Τα δύο προηγούμενα Παγκόσμια Κύπελλα κουβαλούσαν κι αυτά αρκετή αμφιλεγόμενη συζήτηση, όμως φέτος ο πήχης ανέβηκε με γεωμετρική πρόοδο, στο σημείο που τη συζήτηση κυριαρχούν θέματα που δεν έχουν καν άμεση σχέση με όσα γίνονται στον αγωνιστικό χώρο.
Σε όσους αποφασίσουν να μη μποϊκοτάρουν τη διοργάνωση, το Κατάρ έχει να αποδείξει πως το πανάκριβο στοίχημα που έβαλε πριν δώδεκα χρόνια, άξιζε το πολυεπίπεδο κόστος. Και δε πιάσαμε καθόλου τα θέματα πολιτικοκοινωνικών τοποθετήσεων (βλ. ΛΟΑΤΚΙ), τον κίνδυνο πλημμυρών που έχει το Κατάρ τους χειμώνες κι άλλα ακόμη πεδία που μπορεί να κάνουν τη χώρα πρώτο θέμα για τους λάθος λόγους.
Η ίδια η FIFA δηλώνει πως η επερχόμενη διοργάνωση θα είναι «ένα Παγκόσμιο Κύπελλο σαν κανένα άλλο». Η αλήθεια είναι πως όντως μας περιμένει ένας αναμφίβολα μοναδικός μήνας. Μένει μόνο να φανούν οι λόγοι που θα τον κάνουν ξεχωριστό…
Διαβάστε επίσης για το αν η Αγγλία, πηγαίνοντας στο Κατάρ, θα σπάσει την δική της… κατάρα!
