Πέρασαν τριάντα χρόνια από τη μέρα που ο Ρενέ Ιγκίτα αποφάσισε να κάνει το περιβόητο «χτύπημα του σκορπιού» στο Γουέμπλεϊ.
Η ιδέα ήρθε στον Ρενέ Ιγκίτα ενώ γύριζε μια τηλεοπτική διαφήμιση για αναψυκτικό με κάποια παιδιά στην Κολομβία. Ένα παιδί κράτησε την μπάλα στον αέρα και την εκτέλεσε με ψαλιδάκι προς τον τερματοφύλακα, ο οποίος ενστικτωδώς πέταξε και τα δύο πόδια πίσω από την πλάτη του και την απέκρουσε.
Δύο χρόνια αργότερα, έχοντας κάνει το κόλπο αυτό κομμάτι της προπόνησης και της προθέρμανσης, τα άστρα ευθυγραμμίστηκαν για να γράψει ο Ιγκίτα την κληρονομιά του κάτω από τα τότε θολά φώτα του Γουέμπλεϊ. Ένα κακό σουτ του Τζέιμι Ρέντναπ έπεσε χαλαρά προς τον τερματοφύλακα, ήδη γνωστό για το φανταχτερό του στυλ, ο οποίος την παρακολούθησε να κατεβαίνει πάνω από το κεφάλι του πριν γείρει μπροστά και τινάξει τα τακούνια του σαν την ουρά σκορπιού.
«Ήταν η τέλεια μπαλιά», θυμάται στο ντοκιμαντέρ του Netflix “Higuita: The Way of the Scorpion”. «Σκέφτηκα ‘κανένα πρόβλημα’. Βγήκε τέλειο».
Στηριζόμενος με τα δύο χέρια στο χορτάρι για να σπάσει την πτώση του, με τις μανσέτες της φαρδιάς μπλε φανέλας του τερματοφύλακα σηκωμένες ως τους πήχεις και τις μακριές μαύρες μπούκλες να κυματίζουν πίσω του, ο Ιγκίτα ξέσπασε αμέσως στο εμβληματικό του χαμόγελο.
Στην περιγραφή για το Sky Sports, το βράδυ της 6ης Σεπτεμβρίου 1995, ο Μάρτιν Τάιλερ αρχικά νόμισε ότι ο διαιτητής είχε σφυρίξει – άλλωστε ο επόπτης σήκωσε τη σημαία – αλλά το παιχνίδι συνεχίστηκε.
«Ήμουν μπερδεμένος», λέει ο Τάιλερ στο BBC Sport. «Σε πραγματικό χρόνο, κανείς δεν θα το έκανε αυτό, γιατί να το κάνει; Ήταν σαν να υπήρχε κάτι μυστηριώδες. Ήταν εντελώς απροσδόκητο. Απόκρουσε την προσπάθεια του Ρέντναπ και μας ξεγέλασε όλους στο θεωρείο!»
Ο Μπράιαν Ρόμπσον, μέλος του τεχνικού τιμ της Αγγλίας, φαινόταν να γελάει στον πάγκο σχεδόν με δυσπιστία, και το ίδιο συνέβη με τους φιλάθλους, αν και μόλις 20.000 είχαν βρεθεί στο εθνικό στάδιο για ένα φιλικό Τετάρτης σε μια εποχή χαμηλών προσέλευσεων.
«Υπήρξε μια σιωπή, οι άνθρωποι προσπαθούσαν να καταλάβουν τι είχε συμβεί», θυμάται ο παρουσιαστής του BBC Radio Newcastle, Σάιμον Πράιντ, που ήταν στην εξέδρα. «Ύστερα όλοι ξέσπασαν σε αυθόρμητα γέλια και χειροκρότημα».
Ο Άγγλος στόπερ Στιβ Χάουι, ο οποίος είχε αναλάβει για λογαριασμό του προπονητή της Νιούκαστλ Κέβιν Κίγκαν να καταγράψει αναφορά για τον Κολομβιανό φορ Φαουστίνο Ασπρίγια, νόμισε ότι το παιχνίδι είχε σταματήσει.
«Ο Ιγκίτα δεν ήταν ακριβώς ο πιο αξιόπιστος χαρακτήρας, συνήθιζε να βγαίνει έξω από την περιοχή, να ντριμπλάρει επιθετικούς και να συμμετέχει στο παιχνίδι, ήταν απολύτως τρελός. Οπότε δεν ήταν μεγάλη έκπληξη να το κάνει κάποιος σαν κι αυτόν», λέει ο Χάουι.
«Όλοι νόμιζαν ότι ο διαιτητής είχε σφυρίξει, αλλά γρήγορα καταλάβαμε ότι δεν είχε – αν έμπαινε θα μετρούσε».
Ένα κατά τα άλλα αδιάφορο φιλικό έληξε 0-0, αλλά ο Ιγκίτα είχε ήδη κάνει τους φιλάθλους να προσπαθούν να αναπαράγουν την απίθανη απόκρουσή του σε γήπεδα και αυλές σε όλη τη χώρα.
«Ήταν απλά η εκκεντρικότητα ενός συγκεκριμένου τερματοφύλακα σε μια συγκεκριμένη στιγμή, που έκανε τον σχολιαστή να τρίβει τα μάτια του από δυσπιστία», προσθέτει ο Τάιλερ. «Σαν από κόμικ, πραγματικά».
Κι όμως, ενώ αυτή αποδείχθηκε η στιγμή που τον καθιέρωσε παγκοσμίως, ήταν απλώς ένα ακόμη κεφάλαιο στην μοναδική ιστορία ενός τερματοφύλακα που σημείωσε 43 γκολ στην καριέρα του, ενέπνευσε έναν νόμο που άλλαξε το παιχνίδι και μόλις είχε επιστρέψει στην εθνική Κολομβίας ύστερα από φυλάκιση για τη συμμετοχή του σε μια απαγωγή σχετιζόμενη με καρτέλ.
Κάποιοι, παραδέχεται ο Ιγκίτα, τον αποκαλούσαν κλόουν, άλλοι όμως πρωτοπόρο. Όμως ο Ιγκίτα είχε και το θράσος και το θάρρος ενός παιδιού που έχασε τη μητέρα του σε νεαρή ηλικία, μεγαλώνοντας με τους παππούδες του σε μια γειτονιά του Μεντεγίν, βυθισμένη στις βεντέτες των ναρκωτικών και τα κοινωνικά προβλήματα.
Έκλεβε τη διαδρομή του λεωφορείου για να πάει στην προπόνηση, παίζοντας ως επιθετικός και σημειώνοντας γκολ στα γήπεδα που είχε χτίσει ο Πάμπλο Εσκομπάρ, φορώντας γάντια μόνο όταν τραυματίστηκε ένας συμπαίκτης του. Υπέγραψε συμβόλαιο στη Μιγιονάριος, προτού μεταγραφεί στην Ατλέτικο Νασιονάλ.
Υπάρχουν θολά βίντεο που δείχνουν τον Ιγκίτα να μαρκάρει επιθετικούς έξω από την περιοχή, να κερδίζει κεφαλιές, να παίζει ένα–δύο και να ντριμπλάρει αντιπάλους στη μεσαία γραμμή, σε σκονισμένα γήπεδα, γεμάτα από τόνους κομφετί και χαρτί τουαλέτας που έριχναν οι οπαδοί. Στο σημερινό ποδόσφαιρο, οι χάρτες επαφών του θα γίνονταν viral φαινόμενο.
Ο «Λόκο», ο «Τρελός», όπως τον είχε βαφτίσει ο προπονητής Φρανσίσκο Ματουράνα, υπήρξε καθοριστική φιγούρα όταν η Ατλέτικο Νασιονάλ έγινε η πρώτη κολομβιανή ομάδα που κατέκτησε το Κόπα Λιμπερταδόρες το 1989, αποκρούοντας τέσσερα πέναλτι και εκτελώντας ένα δικό του στη διαδικασία με την Ολίμπια Παραγουάης, στον τελικό που κρίθηκε με 5-4.
«Ήταν μπροστά από την εποχή του», λέει ο θρυλικός Μεξικανός τερματοφύλακας Χόρχε Κάμπος στο ντοκιμαντέρ του Netflix. «Φυσικά ρίσκαρε πολύ αλλά επίσης έσωζε πολλά. Ο κόσμος δεν καταλαβαίνει ότι ήταν σαν ένας επιπλέον αμυντικός. Ο Ρενέ ήταν αυτός που ξεκινούσε την επίθεση. Ο Ρενέ ήταν το παράδειγμα στο διεθνές επίπεδο και αυτό έγινε όλο και πιο επαναστατικό».
Στο Μουντιάλ της Ιταλίας το 1990, το πρώτο της Κολομβίας μετά από 28 χρόνια – με τον Ματουράνα και ως ομοσπονδιακό προπονητή, που ήθελε να εφαρμόσει ένα σύστημα εμπνευσμένο από το ολλανδικό «Ολοκληρωτικό Ποδόσφαιρο» – οι ηρωισμοί του Ιγκίτα βρέθηκαν στη διεθνή σκηνή.
«Ήταν πρωτοπόρος όσον αφορά την ικανότητά του με την μπάλα στα πόδια και τη διάθεσή του να αναλαμβάνει ευθύνη σε καταστάσεις 40 μέτρα μακριά από την εστία», δήλωσε ο ειδικός στο νοτιοαμερικανικό ποδόσφαιρο Τιμ Βίκερι στο BBC Sport όταν ο Ιγκίτα αποσύρθηκε.
Μετά τη νίκη επί των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στην πρεμιέρα, ο μόλις 1,75 μ. τερματοφύλακας απέκρουσε πέναλτι στη στενή ήττα με 1-0 από τη Γιουγκοσλαβία και ήταν στο απόγειο της τρέλας του στην ισοπαλία με τη Δυτική Γερμανία, βγαίνοντας με κεφαλιές έξω από την περιοχή και κάνοντας ζογκλερικά, περνώντας την μπάλα πάνω από τον Γιούργκεν Κλίνσμαν με το χέρι του.
«Ένας για όλους, Ιγκίτα για όλους», έγραφε μια εφημερίδα της Κολομβίας, καθώς η εθνική έφτανε για πρώτη φορά στους «16».
Όμως σε εκείνη τη φάση κόντρα στο Καμερούν, η συνήθεια του Ιγκίτα να βγαίνει μπροστά αποδείχθηκε μοιραία. Ο Ροζέ Μιλά είχε ήδη ανοίξει το σκορ στην παράταση, όταν ο Ιγκίτα δέχθηκε μια δύσκολη πάσα και έκανε κακό κοντρόλ, το οποίο εκμεταλλεύτηκε ο βετεράνος φορ για να κλέψει τη μπάλα και να γράψει το 2-0.
«Γινόμουν εθνικό σύμβολο μέχρι που ήρθε ο Μιλά», παραπονέθηκε αργότερα ο Ιγκίτα. Κι όμως, ο ίδιος και οι συμπαίκτες του επέστρεψαν στην πατρίδα ως ήρωες. Μόλις προσγειώθηκε, ο Ιγκίτα απευθύνθηκε στους συμπατριώτες του: «Ναι, έκανα λάθος. Όπως δέχομαι τον έπαινο, θα δεχθώ και την κριτική».
Μέχρι την εφαρμογή του κανονισμού για την επιστροφή της μπάλας στον τερματοφύλακα στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης το 1992, οι τερματοφύλακες επιτρεπόταν να την πιάσουν με τα χέρια ύστερα από πάσα συμπαίκτη.
Ο Ιγκίτα πιστεύει ότι το στυλ του, που απέδειξε πως οι τερματοφύλακες μπορούσαν να είναι ικανοί με τα πόδια, ήταν βασικός λόγος για τον οποίο η FIFA επέλεξε να αλλάξει τον κανονισμό – σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το Μουντιάλ του ’90 είχε τον χαμηλότερο μέσο όρο τερμάτων στην ιστορία (2,2 ανά αγώνα).
Έγινε ευρέως γνωστός ως ο «Κανόνας Ιγκίτα».«Μεγάλοι παίκτες όπως ο Πελέ και ο Ντιέγκο Μαραντόνα ήταν σπουδαίοι, αλλά δεν άλλαξαν κανέναν κανονισμό στη FIFA», δήλωσε ο Ιγκίτα στο AFP.
Ωστόσο, δεν θα είχε την ευκαιρία να τον ζήσει σε άλλο Παγκόσμιο Κύπελλο. Ο Ιγκίτα ήταν εθνικό είδωλο στην Κολομβία, μαζί με τον Κάρλος Βαλντερράμα, από τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα της εθνικής ομάδας. Ήταν όμως και στόχος.
Έναν χρόνο μετά το Μουντιάλ, καθώς ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών κλιμακωνόταν, ο Πάμπλο Εσκομπάρ παραδόθηκε στις αρχές και φυλακίστηκε στο δικό του «προσωπικό» σωφρονιστήριο, τη Λα Καθεδράλ. Πολλοί ποδοσφαιριστές τον επισκέπτονταν, συχνά έπειτα από πρόσκλησή του για φιλικά παιχνίδια – πρόσκληση που δεν μπορούσες να αρνηθείς, και λίγοι ήταν τόσο εμφανείς όσο ο Ιγκίτα.
Όταν ρεπόρτερ τον ρώτησαν έξω από τη φυλακή αν είναι φίλος του Εσκομπάρ, ο τερματοφύλακας απάντησε προκλητικά ότι ήταν. Αργότερα, όταν ο Εσκομπάρ απέδρασε, πιέσεις ασκήθηκαν στους γνωστούς του για να βοηθήσουν στον εντοπισμό του – και ο Ιγκίτα πλήρωσε βαρύ τίμημα για τη δημόσια σχέση του με τον διαβόητο βαρόνο.
Ο τερματοφύλακας βρέθηκε μπλεγμένος ανάμεσα σε καρτέλ, μετά την απαγωγή της κόρης του Κάρλος Μολίνα, αντίπαλου του Εσκομπάρ. Και οι δύο άνδρες είχαν βάλει χρήματα στο κολομβιανό ποδόσφαιρο. Ο Ιγκίτα, όπως λέει, κλήθηκε να μεσολαβήσει, παραδίδοντας λύτρα και επιστρέφοντας το κορίτσι στην οικογένεια.
Η οικογένεια επέμεινε να του δώσει χρηματικό δώρο, όμως με αυτό τον τρόπο ο Ιγκίτα παραβίασε τους αυστηρούς νόμους κατά των απαγωγών. Κατέληξε στη φυλακή για επτά μήνες, όπου –όπως λέει– ανακρίθηκε περισσότερο για την τοποθεσία του Εσκομπάρ παρά για την υπόθεσή του.
Μετά τον θάνατο του Εσκομπάρ τον Δεκέμβριο του 1993, ο Ιγκίτα αφέθηκε ελεύθερος χωρίς κατηγορία.
«Έδρασα για ανθρωπιστικούς λόγους», είπε αργότερα στη FIFA. «Αν με χρειαζόταν ξανά κάποιος για να βοηθήσω να απελευθερωθεί, θα το έκανα χωρίς δισταγμό. Είμαι ποδοσφαιριστής, δεν ήξερα τίποτα για τους νόμους περί απαγωγών».
Οι διεθνείς συμπαίκτες του ζητούσαν συνεχώς την απελευθέρωσή του, φωνάζοντας το όνομά του μετά τη νίκη με 5-0 στην Αργεντινή, που εξασφάλισε πρόκριση στο Μουντιάλ του 1994. Όμως ο Ιγκίτα δεν κρίθηκε σε καλή φυσική κατάσταση για να μπει στην αποστολή των ΗΠΑ.
Ξανακέρδισε τη θέση του λίγο πριν από το Κόπα Αμέρικα, λίγους μήνες πριν από το εμβληματικό του ταξίδι στο Γουέμπλεϊ, αν και παραδέχεται ότι φοβήθηκε μήπως κατέστρεψε τις πιθανότητές του με το κόλπο του σκορπιού.
«Πάντα με έλεγαν κλόουν και να που τους το απέδειξα», είπε.
Ίσως όντως. Ο Ιγκίτα έπαιξε μόλις έξι ακόμη φορές με την Κολομβία πριν αποσυρθεί από την εθνική το 1999 – ή ίσως απλώς η χώρα είχε αρχίσει φυσιολογικά να προχωρά παρακάτω.
Κι όμως, ακόμα και μετά την απόσυρσή του, ο μύθος του τερματοφύλακα–σκόρερ, του «σόουμαν», του ακροβατικού σκορπιού, δεν έσβησε ποτέ, όπως γίνεται αντιληπτό και σήμερα
Ο Ρενέ Ιγκίτα έμεινε για πάντα στην ιστορία ως ένας μοναδικός χαρακτήρας που άλλαξε τον ρόλο του τερματοφύλακα, προκάλεσε γέλιο και δέος, και άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο.
Διαβάστε ακόμα στο egglezoi.gr: Το μεγάλο Poll των Εγγλέζων: Ποια ομάδα υποστηρίζεις στο Νησι; (poll)
