Ο πρώτος μη-Βρετανός προπονητής της εθνικής Αγγλίας, ο Σβεν-Γκοραν Έρικσον, ήταν με βάση τα νούμερα πετυχημένος, όμως αποχώρησε μία πενταετία αργότερα, χωρίς τίτλο, χωρίς αποδοχή και χωρίς εκτίμηση από οπαδούς και Τύπο.
7 Οκτωβρίου, 2000. Σε ένα ιστορικό παιχνίδι, το τελευταίο πριν κατεδαφιστεί το παλιό Γουέμπλεϊ, η Αγγλία υποδέχεται για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2002 τη μεγάλη αντίπαλο Γερμανία. Μόλις στο 14ο λεπτό, ο τότε άσος της Λίβερπουλ, Ντίτμαρ Χάμαν, πετυχαίνει το μοναδικό γκολ της αναμέτρησης, προκαλώντας οργή στους Άγγλους οπαδούς, που έχουν κατακλύσει το αείμνηστο στάδιο. Τέτοια είναι η ντροπή που φέρει το αποτέλεσμα, κυρίως λόγω της χρονικής συγκυρίας, που ο τότε προπονητής, Κέβιν Κίγκαν, αποφασίζει να παραιτηθεί στις… τουαλέτες, πριν καν βγει στη συνέντευξη τύπου. Ο αναβρασμός που επικρατεί στις τάξεις της εθνικής δεν μέλλει να σωπάσει με την κίνηση αυτή, αφού διάδοχός του θα είναι ο πρώτος μη-Βρετανός τεχνικός στην ιστορία των «Τριών Λιονταριών», ο Σουηδός Σβεν-Γκόραν Έρικσον!
Ο 52χρονος τότε προπονητής δεσμεύεται με συμβόλαιο με τη Λάτσιο και συναινεί στην ανάληψη των καθηκόντων του μετά το τέλος της σεζόν στην Ιταλία. Στο μεσοδιάστημα η Αγγλία αδυνατεί όμως να κερδίσει τη Φινλανδία, που παρεπιμπτόντως έχει ήδη ηττηθεί από την Εθνική μας σε εκείνα τα προκριματικά, αναγκάζοντας την ομοσπονδία να πιέσει την κατάσταση, ώστε ο Έρικσον να αναλάβει νωρίτερα την εθνική. Πράγματι αυτό συμβαίνει τελικά τον Ιανουάριο, με τα «Τρία Λιοντάρια» να επανέρχονται από το «ηλεκτροσόκ» και να πετυχαίνουν τρεις σερί νίκες, πριν ταξιδέψουν τον Σεπτέμβριο του 2001 στη Γερμανία για τον μεγάλο επαναληπτικό.
Μέχρι εκείνο το σημείο το φίλαθλο κοινό στην Αγγλία παρέμενε τουλάχιστον σκεπτικό, αν δεν αμφισβητούσε ανοιχτά την επιλογή του Σουηδού για τον πάγκο. Μόλις στο 6ο λεπτό του αγώνα στο Ολυμπιακό Στάδιο του Μονάχου οι Γερμανοί προηγούνται στο σκορ με γκολ του Κάρστεν Γιάνκερ και πολλές «κίτρινες» εφημερίδες συναγωνίζονται στο πια θα κάνει την πιο ευφάνταστη κακοπροαίρετη κριτική μετά τη διαφαινόμενη ήττα. Αυτό που έρχεται όμως δεν το περιμένει κανείς. Δευτερόλεπτα πριν την ανάπαυλα τα «Τρία Λιοντάρια» έχουν ήδη γυρίσει το παιχνίδι (1-2) και μέχρι το τελευταίο σφύριγμα έχουν βάλει ακόμα τρία τέρματα, έχουν δει τον Μάικλ Όουεν να πετυχαίνει χατ-τρικ κι έχουν πάρει μία «γλυκιά» εκδίκηση.
Με μόλις δύο παιχνίδια να απομένουν, απέναντι σε Αλβανία και Ελλάδα, η Αγγλία μοιάζει δύσκολο να χάσει την πρώτη θέση, όμως ακριβώς αυτήν τη συνθήκη αντιμετωπίζει στον τελευταίο αγώνα απέναντι στην Εθνική μας. Ευτυχώς λίγο το ιστορικό φάουλ του Ντέιβιντ Μπέκαμ στις καθυστερησεις, λίγο η λευκή ισοπαλία που θα πάρει η Φινλανδία μέσα στη Γερμανία, θα στείλουν τον Έρικσον και τους παίκτες του στα τελικά του Μουντιάλ της Άπω Ανατολής, όπου οι ειδικοί τους συμπεριλαμβάνουν στα φαβορί για την κατάκτηση.
Μέχρι τότε ο Σουηδός τεχνικός, μπορεί να νιώθει το «μοχθηρό» βλέμμα των αγγλικών μέσων, όμως δεν έχει νιώσει πραγματικά να τον αγγίζουν. Η πρώτη φορά που θα γίνει αυτό, θα είναι συγκυριακά λίγο πριν την έναρξη του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Ο Έρικσον τότε, ερχόμενος στο Νησί, διατηρούσε σχέση με την Ιταλίδα δικηγόρο, Νάνσι Ντελ’Όλιο, ωστόσο με τον «πυρετό» του Μουντιάλ να έχει χτυπήσει τη σουηδική τηλεόραση, ο συχνά καλεσμένος της «Σβένις», όπως τον αποκαλούν χαϊδευτικά στη χώρα του, έζησε ένα ειδύλλιο με τη βασική παρουσιάστρια Ουλρίκα Γιόνσον.
«Όταν το 2002, ξέσπασε ένα σκάνδαλο για μία πάρανομη σχέση μου, στη Σουηδία, σκέφτηκα τι πρέπει να πω στους παίκτες μου. Δεν είχε να κάνει με το ποδόσφαιρο και δεν το είχα ζήσει ξανά αυτό, όμως ήμουν ο προπονητής τους και πηγαίναμε να πάρουμε το Παγκόσμιο Κύπελλο. Ζήτησα συγγνώμη αν αυτό τους έχει επηρεάσει και τότε τους είδα να χαμογελούν, μέχρι που ένας σηκώθηκε όρθιος να μιλήσει. Δεν είναι τίποτα αφεντικό, καλωσήρθες στην Αγγλία, είπε. Αυτό ήταν. Ένιωσα αμέσως καλά. Το είχαμε ξεπεράσει», θα τονίσει ο Έρικσον στο History Channel χρόνια αργότερα.
Παρά το γεγονός πως η Αγγλία πήγε στο μεγάλο τουρνουά με όλα της τα αστέρια, με τη λεγόμενη «χρυσή» γενιά, η εικόνα της δεν ήταν αντάξια των προσδοκιών. Σημαντικότερη νίκη ηταν μία ακόμα εκδίκηση, αυτή απέναντι στην Αργεντινή, που την είχε αποκλείσει τέσσερα χρόνια νωρίτερα, ενώ τα «Τρία Λιοντάρια» περιορίστηκαν σε ισοπαλίες με Σουηδία και Νιγηρία. Έστω κι έτσι στον επόμενο γύρο η ομάδα του Έρικσον διέλυσε τη Δανία (3-0), μπαίνοντας με τις καλύτερες προοπτικές στα προημιτελικά και τον αγώνα, που θα έδειχνε τίτλο, απέναντι στη Βραζιλία των Ρονάλντο, Ριβάλντο και Ροναλντίνιο.
Τι συνέβη εκεί, λίγο πολύ όλοι το γνωρίζουν. Οι Άγγλοι προηγήθηκαν με τέρμα του Όουεν, κυριάρχησαν σε όλο το πρώτο ημίχρονο και ισοφαρίστηκαν λίγο πριν την ανάπαυλα μετά από ένα αριστοτεχνικό σουτ του Ριβάλντο. «Στα αποδυτήρια θέλαμε τον Ουίνστον Τσόρτσιλ και πήραμε τον Ίεν Ντάνκαν Σμιθ (μέλος του Κοινοβουλίου)», θα δηλώσει ο Γκάρεθ Σάουθγκεϊτ. Πράγματι ο Σουηδός τεχνικός δεν κατάφερε να φτιάξει τη ψυχολογία των παικτών του, που είδαν λίγα λεπτά αργότερα τον Ντέιβιντ Σίμαν να κάνει ένα τραγικό λάθος σε φάουλ του Ροναλντίνιο και να αντιμετωπίζουν κατάματα τον αποκλεισμό.
Η Αγγλία δεν θα μπορέσει ποτέ να επιστρέψει στο παιχνίδι, αν και από το 56ο λεπτό θα παίξει με παίκτη παραπάνω, με τον Τύπο να κατηγορεί τον Έρικσον για πολύπλοκες τακτικές οδηγίες και τολμηρές αλλαγές (βλ. Βασέλ και Ντάιερ), ενώ οι οπαδοί για έλλειψη ενθουσιασμού και πάθους – γι’ αυτούς θα παρέμενε πάντα ξένος. Ωστόσο η ομοσπονδία δεν βρήκε λόγο να τον αντικαταστήσει μετά από την κυριολεκτικά πρώτη του ήττα στον πάγκο. Άλλωστε ο όμιλος για τα προκριματικά του Euro 2004 ήταν σχετικά βατός, οπότε οποιαδήποτε μεγάλη αλλαγή θα ήταν τουλάχιστον βεβιασμένη.
Νιώθοντας ασφάλεια κι εμπιστοσύνη, ο Σουηδός τεχνικός θα οδηγήσει τα «Τρία Λιοντάρια» σε μία ακόμα αήττητη σειρά προκριματικών. Παράλληλα το καλοκαίρι του 2005 οι παπαράτσι θα τον εντοπίσουν σε τετ-α-τετ με τον τεχνικό διευθυντή της Τσέλσι, Πίτερ Κένιον, και θα φουντώσουν τη φημολογία πως είναι ο εκλεκτός του φιλόδοξου προέδρου των «Μπλε», Ρόμαν Αμπράμοβιτς. Ακόμα κι αν αυτό ήταν αλήθεια, ο Έρικσον θα βγει κερδισμένος, αφού η ομοσπονδία θα σπεύσει να του ανανεώσει το συμβόλαιο έως το 2008, θέλοντας να τονώσουν το ηθικό της εθνικής ενόψει του Πανευρωπαϊκού της Πορτογαλίας που ακολουθεί!
Εκεί η Αγγλία θα ζήσει μία ακόμη «περίεργη» διοργάνωση, αφού θα ηττηθεί με σοκαριστικό τρόπο και ανατροπή από τη Γαλλία στην πρεμιέρα (δύο γκολ του Ζιντάν στις καθυστερήσεις), θα προκριθεί με δύο άνετες νίκες απέναντι σε Ελβετία και Κροατία και θα κληθεί να αντιμετωπίσει τους διοργανωτές Πορτογάλους στα προημιτελικά. Εκεί θα την «χτυπήσει» το déjà vu, αφού ο Όουεν θα της δώσει πάλι από νωρίς το προβάδισμα πριν ισοφαριστεί λίγα λεπτά πριν τη λήξη, χάρη σε κεφαλιά του Ελντέρ Πόστιγκα των μόλις δύο τερμάτων όλη τη σεζόν. Η «τρελή» εξέλιξη θα έχει ακυρωθέν γκολ του Σολ Κάμπελ στις καθυστερήσεις, ένα γκολ για κάθε ομάδα στην παράταση και μία οδυνηρή διαδικασία πέναλτι, στην οποία ο ήρωας Ρικάρντο θα δώσει την πρόκριση στους Ίβηρες, αγωνιζόμενος χωρίς γάντια!
«Στο ίδιο έργο θεατές», θα γράψει το Sky Sports. Φυσικά δεν θα είναι το μόνο μέσο, που θα εναντιωθεί στον Σουηδό τεχνικό. Η ξεκάθαρη πια αντιπάθεια στο πρόσωπό του θα πάρει τις διαστάσεις… καμπάνιας απομάκρυνσης, με τον Έρικσον να απειλεί με απεργία (!) αν η «λασπολογία» εναντίον του συνεχίσει. Ωστόσο με την ομοσπονδία να παραμένει σύμμαχός του, ο έμπειρος προπονητής θα κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα, δηλαδή να πάρει σβάρνα τους αγώνες των προκριματικών και να προκριθεί στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2006. Αυτήν τη φορά όμως θα ηττηθεί και δυστυχώς δεν θα είναι σε έναν απλό αγώνα, αλλά στην αναμέτρηση με την άσπονδη «γειτόνισσα» Βόρεια Ιρλανδία.
Λίγη σημασία έχει πως τα «Τρία Λιοντάρια» ήταν τότε με το ενάμισι πόδι (μέχρι το τέλος της ημέρας θα ήταν και με τα δύο) στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Γερμανίας. Αν ψάχνεις με το μικροσκόπιο κάποιο ψεγάδι, ειδικά αν είσαι πεπεισμένος ότι θα βρεις, αυτό αργά ή γρήγορα θα γίνει. Ο Έρικσον ήταν ξανά φταίχτης για όλα: έβαλε τον Μπέκαμ αμυντικό χαφ, έπαιξε με το υπερβολικά μοντέρνο 4-5-1, υποτίμησε τους «ερασιτέχνες» του αντιπάλου. Φυσικά όλα αυτά δεν ήταν ακριβώς αλήθεια. Ο ίδιος ο «Μπεκς» τον υπερασπίστηκε, λέγοντας ανοιχτά πως είναι καλύτερος του Κίγκαν, το 4-5-1 στην επίθεση γινόταν 4-3-3 με τους Σον Ράιτ-Φίλιπς και Γουέιν Ρούνεϊ να μην φημίζονται ακριβώς για τις αμυντικές τους αρετές, ενώ στη θεωρία η Αγγλία θα έπρεπε να νικήσει τους Βορειοϊρλανδούς ακόμα και χωρίς προπονητή.
Δυστυχώς τα βάσανα για τον Σουηδό δεν άρχιζαν, ούτε τελείωσαν εκεί. Σε αυτή τη διετία, που μεσολαβούσε μέχρι το Μουντιάλ, θα ερχόταν αντιμέτωπος με τον αδυσώπητο Τύπο δύο ακόμα φορές. Η πρώτη, στα τέλη του 2004, θα αφορούσε ένα ακόμα «ροζ» σκάνδαλο, αφού αυτήν τη φορά θα έβλεπε το φως η -επίσης παράνομη- σχέση του με τη γραμματέα της ομοσπονδίας, Φάρια Αλάμ. Έστω όμως αυτό ήταν κάτι που είχε ζήσει στο παρελθόν και στην τελική είχε μάθει από πρώτο χέρι πως περνούσε αδιάφορο στους παίκτες του. Η άλλη κατάσταση όμως ήταν πραγματικά πρωτόγνωρη, όχι για τον ίδιο, για την ποδοσφαιρική πραγματικότητα.
Τον Ιανουάριο του 2006 λοιπόν ο Έρικσον θα λάβει πρόσκληση από έναν Άραβα σεΐχη ώστε να δειπνήσουν μαζί σε ένα από τα ακριβότερα εστιατόρια της χώρας. Ο λογαριασμός θα ξεπεράσει τις μερικές χιλιάδες λίρες και θα περιλαμβάνει από αστακό και καπνιστά τυριά μέχρι σαμπάνιες και πούρα. Ο λόγος της συνάντησης θα είναι ένα προσύμφωνο μεταξύ των δύο, ώστε ο Σουηδός μετά το πέρας του Παγκοσμίου Κυπέλλου να αναλάβει τις τύχες της Άστον Βίλα, αντικείμενο του πόθου του ξένου πρίγκηπα. Ο ανήξερος προπονητής θα πει ναι στα πέντε εκατομμύρια λίρες τον χρόνο και θα επιβεβαιώσει πως θα παραιτηθεί από τον ομοσπονδιακό πάγκο, πριν γίνει… ρεζίλι, με την αποκάλυψη πως ο υποθετικός σεΐχης δεν είναι άλλος από τον Μαζέρ Μαχμούντ, δημοσιογράφο του News of the World.
Αυτή η κακόγουστη φάρσα θα πλήξει τον Έρικσον, με την ομοσπονδία να προσπαθεί να περισώσει την υπόληψή του, δηλώνοντας πως είχε συμφωνηθεί από κοινού να τερματίσουν τη συνεργασία τους μετά το Μουντιάλ. Φυσικά κανείς δεν θα τους πιστέψει και τα «Τρία Λιοντάρια» θα ταξιδέψουν στη Γερμανία με απροσδιόριστη ψυχολογία και τον ανερχόμενο αστέρα Ρούνεϊ, χωρίς επίσημο παιχνίδι από τον Απρίλιο, όταν είχε υποστεί κάταγμα στο μετατάρσιο.
«Ο Σβεν ήταν πάντα ψύχραιμος, ότι κι αν συνέβαινε. Μόνο μία φορά τον είχα δει να το χάνει κι αυτό έγινε το 2006, όταν τον κάλεσε ο Σερ Άλεξ Φέργκιουσον μετά την ανακοίνωση της αποστολής για το Μουντιάλ. Ρισκάρεις την υγεία του πάικτη για τη δουλειά σου; Είσαι τελειωμένος, του είπε ο Φέργκιουσον με αφορμή την κλήση του Ρούνεϊ. Άντε γα@@σου Άλεξ. Ναι τον κάλεσα. Καλές διακοπές. Αντίο», θα θυμηθεί ο αντιπρόεδρος της αγγλικής ομοσπονδίας, Ντέιβιντ Ντέιν.
Σε έναν όμιλο με Παραγουάη, Τρίνινταντ και Τομπάγκο και Σουηδία, η πρόκριση ήταν μονόδρομος και πράγματι τα «Τρία Λιοντάρια», αν και δυσκολεύτηκαν, προκρίθηκαν ως πρώτα στα νοκ άουτ, εκεί που τους περίμενε το επίσης βατό Εκουαδόρ. Παρά το χαμηλό σχετικά εμπόδιο, η Αγγλία χρειάστηκε ένα φάουλ του αρχηγού Μπεκαμ και πέρασε στα προημιτελικά, για να αντιμετωπίσει για δεύτερη σερί φορά σε μεγάλη διοργάνωση, την Πορτογαλία του Κριστιάνο Ρονάλντο. Το παιχνίδι ήταν σκληρό, χωρίς θεάμα και σκορ, κάτω από θερμοκρασίες 30 και πλέον βαθμών κελσίου.
Ο Έρικσον καλούταν να πάρει μία ακόμη εκδίκηση, ίσως την πιο σημαντική ως τότε, αφού θα σήμανε την παρουσία της Αγγλίας στα ημιτελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου για πρώτη φορά μετά το 1990. Αυτήν τη φορά όμως δεν ήταν γραφτό να τα καταφέρει. Το πρώτο ημίχρονο ήταν ισορροπημένο, αλλά στο δεύτερο ήρθε η καταστροφή. Λίγο πριν την ολοκλήρωση μίας ώρας αγώνα ο Μπέκαμ θα αποχωρήσει ως τραυματίας και λίγο μετά ο ασταθής Ρούνεϊ θα αποβληθεί με απευθείας κόκκινη για πάτημα στον Ρικάρντο Καρβάλιο. Από εκεί και περά τα «Τρία Λιοντάρια» θα τα δώσουν όλα, θα κρατήσουν το μηδέν για 120 λεπτά, αλλά θα λυγίσουν για μία ακόμα φορά στα πέναλτι.
Το τέλος ήταν προδιαγεγραμμένο και ήρθε οριστικά τον Ιούλιο του 2006. Ο Τύπος είχε κερδίσει. Ο Σουηδός ήταν πια παρελθόν και ο διάδοχός του ήταν Άγγλος, δικός τους, ο Στιβ ΜακΛάρεν. Ο Έρικσον αποχώρησε με μόλις τρεις ήττες στην κανονική διάρκεια 67 παιχνιδιών, ως ο ομοσπονδιακός προπονητής της Αγγλίας με τη μεγαλύτερη βαθμολογική συγκομιδή σε μεγάλες διοργανώσεις κι έχοντας ανεβάσει την ομάδα στην κατάταξη της FIFA 13 ολόκληρες θέσεις. Η FA τον «έχρισε» ως τον δεύτερο σημαντικότερο τεχνικό μετά τον θρυλικό Σερ Αλφ Ράμσεϊ, όμως δυστυχώς του έμεινε η «ρετσινιά» της αποτυχίας της καλύτερης γενιάς του εγχώριου ποδοσφαίρου να κατακτήσει το οτιδήποτε!
Παρά τον «πόλεμο» εναντίον του, ο Έρικσον αγάπησε την Αγγλία. Απέρριψε κάποιες σημαντικές προσφορές για να αναλάβει τη Μάντσεστερ Σίτι του Θακσίν Σιναβάτρα, στο μεταβατικό στάδιο πριν έρθουν οι… πραγματικοί Άραβες, ενώ στη συνέχεια πέρασε από Νοτς Κάουντι (ως τεχνικός διευθυντής) και από τη Λέστερ (ως προπονητής). «Περνούσα υπέροχα στην Ιταλία. Πραγματικά το απολάμβανα. Όμως μία μέρα, έλαβα μία κλήση από την Αγγλία και δεν χρειάστηκε πολύ για να πάρω μία απόφαση. Σκέφτηκα αρκετές φορές αν έκανα τη σωστή επιλογή. Αν θα έπρεπε να μείνω στη Λάτσιο, που με λάτρευαν ως βασιλιά; Είχα ήδη όμως καταλήξει στο μυαλό μου ότι η μόνη δουλειά που θα το άφηνα αυτό πίσω ήταν για την εθνική Αγγλίας. Γιατί δεν υπάρχει κάτι ανώτερο από αυτό».
