Στην πρώτη ημέρα των προκριματικών του Euro 2020 ίσως είχαμε την μεγαλύτερη έκπληξη αυτής της φάσης, αφού το εξαιρετικά αδύναμο Καζακστάν ισοπέδωσε με 3-0 μια φιλόδοξη Σκωτία γεμάτη νιάτα, σφραγίζοντας σχεδόν από το ξεκίνημα τον αποκλεισμό της από μια ακόμα μεγάλη διοργάνωση.
Είναι σύνηθες φαινόμενο όταν χαρακτηρίζουμε μια ομάδα «νεανική», ο όρος «ταλαντούχα» να εμφανίζεται παραδίπλα ως δια μαγείας. Στο ποδόσφαιρο θεωρούμε αυτονόητο ότι αν κάποιος παίκτης χρησιμοποιείται σε μικρή ηλικία, τότε έχει την ικανότητα τουλάχιστον μελλοντικά να διαπρέψει. Στην πραγματική ζωή όμως η αλήθεια είναι κάπως διαφορετική, ειδικά όταν μιλάμε για εθνικές ομάδες. Κάπως έτσι η Σκωτία, ξεμένοντας συνεχώς από λύσεις κι έχοντας να αγωνιστεί σε Euro ή Παγκόσμιο Κύπελλο για περισσότερα από 20 χρόνια, στρέφεται σε μια δεξαμενή όχι και τόσο ικανών «ταλέντων» για να την αναγεννήσουν.
Η αποστολή για τα ματς των προκριματικών απέναντι σε Καζακστάν και Άγιο Μαρίνο είχε ως συνήθως 23 ποδοσφαιριστές. Ο μέσος όρος τους μετά βίας έφτανε τα 24 χρόνια και μεγαλύτερος εξ αυτών είναι ο Johnny Russell, που είναι 28 ετών και είναι ο μόνος που δεν αγωνίζεται σε ευρωπαϊκή ομάδα, αλλά στην Sporting Kansas City του MLS. Σε μια απλή αντιπαράθεση η 23άδα που είχε εκπροσωπήσει την χώρα στην τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1998, είχε μόλις έξι (!) παίκτες που δεν είχαν συμπληρώσει τα 28 χρόνια ζωής.
Σίγουρα η ηλικία και η εμπειρία δεν είναι το παν, ούτε καν για τις εθνικές ομάδες, όπου οι παίκτες βρίσκονται μαζί για λίγες ημέρες και πρέπει άμεσα να προσαρμοστούν σε αρκετά απαιτητικές συνθήκες. Παρ’ όλα αυτά στην ενδεκάδα που αντιμετώπισε το Καζακστάν, μόλις τρεις παίκτες είχαν διψήφιο αριθμό συμμετοχών, με κορυφαίο τον James Forrest με 27. Αντίθετα στους αντιπάλους τους αρκούσαν οι Maliy, Suyumbayev, Kuat και Murtazayev για να ξεπεράσουν σε αγώνες με το εθνόσημο τους έντεκα Σκωτσέζους που ξεκίνησαν ως βασικοί.
Έστω ότι υπάρχει και μια τρίτη γραμμή υπεράσπισης, δηλαδή πως τον τελευταίο χρόνο έχουν ξεπεταχτεί ταυτόχρονα αρκετά ταλέντα από υπολογίσιμες ευρωπαϊκές ομάδες και δεν χρειάζονται λεπτά στην «πλάτη» τους για να υπηρετήσουν άξια την εθνική τους. Όχι κι εδώ. Στο βασικό σχήμα οι δύο μεγαλύτερες ομάδες που εκπροσωπήθηκαν ήταν η Southampton και η Celtic, με την δεύτερη να ακολουθεί στους ομίλους του Europa League σχεδόν ίδια πορεία με την Astana από το Καζακστάν (9 βαθμούς έναντι 8 των Καζάκων), πριν αποκλειστεί στα νοκ άουτ από την Valencia με συνολικό σκορ 3-0.
Φυσικά δεν είναι όλα μαύρα, αφού ακόμα και στις τωρινές κλήσεις υπάρχει ο μεγάλος σταρ της Liverpool και αρχηγός, Andy Robertson, που δεν αγωνίστηκε λόγω τραυματισμού, καθώς και ο Scott McTominay της Manchester United, που τον τελευταίο καιρό χρησιμοποιείται κατά κόρον από τον Solskjaer. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε τους Tierney, Snodgrass και Ritchie, που απουσιάζουν, όμως σίγουρα μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο σε μία τόσο εμφατικά ρηχή Σκωτία.
Δεν είναι ακριβώς τυχαία η ευρεία νίκη του Καζακστάν, όμως δεν παύει να προκαλεί σοκ. Μέχρι χθες η εθνική που ως το 2002 άνηκε στην AFC (Asian Football Confederation) είχε μόλις πέντε νίκες την τελευταία δεκαετία και μόνο μία τα τελευταία δύο χρόνια. Θύματα της ήταν η Ανδόρρα, το Αζερμπαιτζάν, τα Νησιά Φερόε και η Λετονία, όμως η Σκωτία έγινε η μόνη μετά την Ανδόρρα που χάνει χωρίς να πετύχει τέρμα και καταφέρνει να δεχθεί τρία! Μάλιστα σε όλες τις προκριματικές φάσεις Euro που έχει λάβει μέρος, το Καζακστάν τερμάτισε στην τελευταία θέση εκτός από το πρώτο του (2008), όταν πέτυχε την πρώτη του -ανέλπιστη- νίκη απέναντι στην Σερβία και κατέληξε τελικά έκτο μεταξύ οκτώ ομάδων.
Μοιάζει το Euro να είναι σαν κατάρα για την Σκωτία. Η χώρα έχει αγωνιστεί στα τελικά της διοργάνωσης μόλις δύο φορές (1992, 1996), έχοντας μερικές τρανταχτές αποτυχίες στα προκριματικά και βλέποντας ομάδες όπως η Λιθουανία και η Γεωργία να τους στερούν την πρόκριση. Μεγαλύτερη ντροπή όλων όμως θεωρείται το Euro του 2016, όταν Αγγλία, Ουαλία, Ιρλανδία και Βόρειος Ιρλανδία βρέθηκαν όλες μαζί στα τελικά της Γαλλίας, όσο οι Σκωτσέζοι παρακολουθούσαν ταπεινωμένοι από τις τηλεοράσεις τους.
Κάτι παρόμοιο ισχύει και για τον νυν ομοσπονδιακό τεχνικό, Alex McLeish. O 60χρονος προπονητής που εδώ κι έναν χρόνο διανύει την δεύτερη θητεία του στον πάγκο της Εθνικής, είχε «πληρώσει» τα σπασμένα για μια ακόμη αποτυχημένη απόπειρα πρόκρισης σε Euro, όταν το 2007 έκανε εφτά νίκες και τρεις ήττες σε δέκα παιχνίδια, όμως τελικά αποκλείστηκε και απολύθηκε. Έκτοτε πέρασε από Birmingham, Aston Villa, Nottingham Forest, Genk και Zamalek (!), πριν γυρίσει πίσω για να «αποτύχει» κατά τα φαινόμενα ξανά.
«Ήταν μια άσχημη νύχτα για εμάς και μπορώ να πω πως είμαι απογοητευμένος από τους παίκτες μου. Έχουμε μεγάλη απειρία στο ρόστερ. Καλέσαμε αρκετά νέα ονόματα τον τελευταίο χρόνο και γνωρίζω πως μια τέτοια διαδικασία μπορεί να πάρει αρκετό χρόνο ώστε να αποδώσει. Δυστυχώς αυτόν τον χρόνο δεν τον έχουμε. Δεν έχει τελειώσει τίποτα. Σίγουρα το αποτέλεσμα βάζει μεγαλύτερη πίεση στην θέση μου, όμως θα συνεχίσω να κάνω την δουλειά μου και δεν θα μπω σε συζητήσεις για το μέλλον μου», θα δηλώσει ο McLeish φανερά ανήσυχος για το τέλος που πλησιάζει.
Σε μία πιο ψύχραιμη ματιά, αν έρθει η νίκη απέναντι στον Άγιο Μαρίνο και επιστρέψουν στην συνέχεια τουλάχιστον οι Robertson και Tierney, είναι δύσκολο να παρουσιαστεί η Σκωτία χειρότερη από χθες. Η άμυνα απέναντι στο Καζακστάν έπαιξε καθοριστικό ρόλο, αφού ο Shinnie ως αριστερό μπακ θεωρείται τριτοτέταρτη επιλογή, ο Palmer στα δεξιά έκανε ντεμπούτο και οι 22χρονοι Bates και McKenna στο κέντρο της άμυνας μέχρι και το 2017 αγωνίζονταν στην Scottish Championship! Η αλλαγή είναι αναγκαία, αλλά το ταλέντο συνεχίζει να αγνοείται!
