Μία παραδοσιακή αγγλική ομάδα της τέταρτης κατηγορίας με δυνατό «άρωμα Ελλάδας».
Στη νοτιοδυτική Αγγλία και ειδικότερα στην κομητεία του Ντέβον, ο τόπος «φωνάζει» ιστορία. Κέλτες, Ρωμαίοι, Νορμανδοί, Αγγλοσάξονες, Ουαλοί. Γενιές και γενιές λαών άφησαν το στίγμα τους στην καταπράσινη τούτη γη της Βρετανίας. Κι όμως στην «πρωτεύουσα» της κομητείας θα συναντήσεις κάτι… ελληνικό! Στο Έξετερ, μια πόλη 130.000 κατοίκων, θ’ ακούσεις τους κατοίκους να καλούνται περήφανα «The Grecians», σε ελεύθερη μετάφραση «Οι Ελληνιστές». Πως γίνεται σε μια αγγλική πόλη, 2565 χιλιόμετρα μακριά από την Αθήνα, να συναντάς έναν τέτοιο τοπικιστικό όρο; Η απάντηση κρύβεται στα «χρονοντούλαπα» της ιστορίας και φυσικά εμπλέκει και το λατρεμένο μας αγγλικό ποδόσφαιρο…
Όπως για έναν ποδοσφαιρικό σύλλογο, απ’ οπουδήποτε στον πλανήτη, είναι δεδομένο να έχει χαρακτηριστικό έμβλημα και χρώματα γεννημένα μέσα από την ιστορία, έτσι και στην Αγγλία είναι «must» για μια ομάδα και τους οπαδούς της να συνδέονται με ένα ψευδώνυμο. Ψευδώνυμα που συνδέονται με τον τόπο, με ιστορικά γεγονότα, ακόμα και με άγνωστη προέλευση. «Nicknames» που ακολουθούν τον σύλλογο παντού, που τείνουν να επισκιάζουν ακόμα και το πραγματικό όνομα της ομάδας.
Η Exeter City, μια αυτοοργανωμένη επαγγελματική ομάδα ποδοσφαίρου της League Two, που «ζει» και «τρέχει» από τους φιλάθλους της μέσω του «Exeter City Supporters Trust», κουβαλά ένα παρατσούκλι βγαλμένο από τα σπλάχνα της 118 ετών ιστορίας της. Ένα παρατσούκλι που μπορεί να «πονοκεφαλιάσει» τους φιλάθλους της ομάδας, όταν τους τεθεί το ερώτημα της προέλευσής του.
Το «The Grecians» και ο τρόπος που υιοθετήθηκε συνοδεύεται από αφάνταστα πολλές θεωρίες. Η μία από αυτές πηγάζει καθαρά από την ιστορία της πόλης. Το Έξετερ κόβει σχεδόν στην μέση ένα σύνολο τειχών, τα οποία χτίστηκαν αρχικά από τους Ρωμαίους το 55 μ.Χ. και ύστερα τροποποιήθηκαν και επιμηκύνθηκαν κατά τον Μεσαίωνα από Αγγλοσάξονες και Νορμανδούς. Ως κομμάτι της ζωής των κατοίκων, τα τείχη είχαν την τιμητική τους σε γιορτές και πανηγύρια.
Συγκεκριμένα, το 1726, σε μια γιορτή στην οδό Σάουθερνχέι, για κάποιο λόγο έγινε αναπαράσταση της γνωστής και επικής πολιορκίας της Τροίας. Οι κάτοικοι που ζούσαν μέσα από τα τείχη του Έξετερ πήραν τον ρόλο των Τρώων, ενώ οι κάτοικοι που ζούσαν έξω από τα τείχη της αγγλικής πόλης, πήραν των ρόλο των Αρχαίων Ελλήνων. Οι «Έλληνες» ήταν οι κάτοικοι της συνοικίας του Σίντγουελ. Και εκείνοι οι ντόπιοι, μετά από εκείνη την γιορτή, ένιωσαν μια ιδιαίτερη περηφάνια για τον θεατρικό τους ρόλο. Παραδόξως, άρχισαν ν’ αποκαλούν χαϊδευτικά τους εαυτούς τους «Greeks». Στην καθημερινότητα τους, στην αλληλογραφία, σε πινακίδες καταστημάτων και pub, σε τοπικές εφημερίδες.
Μάλιστα, ο Will Barrett, διδάκτωρ ιστορίας γεννημένος στο Έξετερ, που εργάστηκε σε κάποια από τα πρότζεκτ ανάδειξης της ιστορίας της Exeter City, πρόσθεσε αρκετό χρώμα στις θεωρίες πίσω από το ιδιαίτερο ψευδώνυμο. Έχει δηλώσει σε συνεντεύξεις του για τοπικά μέσα ότι οι άνθρωποι που ζούσαν μέσα από τα τείχη του Έξετερ ήταν γνωστοί ως «Ρωμαίοι», όχι μόνο επειδή κατοικούσαν σε μεγάλο βαθμό στην περιοχή του αρχικού ρωμαϊκού οικισμού εκεί, αλλά επειδή θεωρούνταν η «ελίτ» της πόλης, η ανώτερη τάξη. Αυτή μπορεί να ήταν και η αντίληψη των ανθρώπων που ζούσαν στο Σεντ Σίντγουελ, οι οποίοι τότε θα είδαν τον ρόλο των «Ελλήνων» ως τον πιο αντιπροσωπευτικό. Συνέδεσαν, δηλαδή, τον εαυτό τους με τους πολυμήχανους Αρχαίους Έλληνες ήρωες των ομηρικών επών, που ξεγέλασαν και νίκησαν τους Τρώες, αυτοί που, επαναπαυόμενοι, θεωρούσαν τους εαυτούς τους ασφαλείς μέσα από τα τείχη της πόλης.
Ο δόκτορας επισήμανε επίσης έναν ακόμη λόγο για τον οποίο οι άνθρωποι του Σεντ Σίντγουελ μπορεί να είχαν επιλέξει να διαδραματίσουν τους Έλληνες κατά τη διάρκεια της τελετής πολιορκίας. Με ένα μεγάλο και υπολογίσιμο ελληνικό ορθόδοξο πληθυσμό να ζει τότε στην περιοχή, μάλλον φαινόταν σκόπιμο και αναπόφευκτο να ταυτιζόντουσαν με εκείνο τον ρόλο οι ντόπιοι, και μπορεί να εξηγήσει γιατί το όνομα, τόσο εύκολα, προσκολλήθηκε στην ιστορία της περιοχής.
Με το πέρασμα του χρόνου, το «Greeks» μετατράπηκε σε «Grecians» και με την αυγή του 19ου αιώνα, το ποδόσφαιρο ήρθε να… πάρει την μπάλα. Η αύξηση της δημοτικότητας του ποδοσφαίρου γέννησε την ανάγκη για ένα νέο γήπεδο στην πόλη. Ο χώρος βρέθηκε δίπλα από την άκρη των τειχών και κάπως έτσι «βαπτίστηκε» και η νέα έδρα της ομάδας του Σίντγουελ. «The Grecian Gate», μια ονομασία που διασώθηκε έως και σήμερα, όπου μια από τις εξέδρες του St. James’ Park, της έδρας της Exeter City, καλείται επίσημα έτσι.
Αναπόφευκτα, η ομάδα που αγωνίστηκε εκεί καλούταν «The Grecians», παρ’ ότι κανονικά ονομαζόταν St Sidwell’s Old Boys. Όταν ο σύλλογος ιδρύθηκε επίσημα το 1901, είχε το όνομα Sidwell United. Τα επόμενα χρόνια, με τη δημοτικότητα, αλλά και τη δυναμική του συλλόγου να μεγαλώνουν, τον Μάιο του 1904 «κυρήχθηκε» ποδοσφαιρικός αντιπρόσωπος όλης της πόλης. Μετονομάστηκε, δηλαδή, στην γνώριμή μας Exeter City Football Club. Πάντως, ο όρος «The Grecians» δεν χάθηκε. Ο νέος σύλλογος θα υιοθετούσε «Τους Ελληνιστές» ως το επίσημο ψευδώνυμο του, κάτι που επέζησε μέχρι και σήμερα και συνοδεύει την ομάδα και τους οπαδούς της στις αγγλικές κατηγορίες ποδοσφαίρου.
Τις τελευταίες δεκαετίες, μάλιστα, οι άνθρωποι της Exeter City προσπαθούν να τονώσουν το ελληνικό στοιχείο στο St. James’ Park, έχοντας κατά καιρούς ως μασκότ αρχαίους Έλληνες πολεμιστές, όπως ο «Alex The Greek», κυματίζοντας ελληνικές σημαίες στις εξέδρες ή υιοθετώντας ως δεύτερο, ανεπίσημο έμβλημα μια αρχαία ελληνική περικεφαλαία. Θυμίζουμε ότι στο έμβλημα της ομάδας συνοδεύουν την ασπίδα δύο πήγασοι, τέρατα της ελληνικής μυθολογίας.
Μια άλλη πιο απλή, αλλά και «ξενέρωτη» θεωρία εμπλέκει τα πρώτα χρώματα του συλλόγου. Αυτά ήταν το πράσινο και το λευκό μέχρι και το 1910, όπου η Exeter City ανέβηκε στην Southern League και αποφάσισε να βαφτεί στα ερυθρόλευκα. Η αλλαγή έγινε λόγω δυσαρέσκειας των φιλάθλων για το πράσινο χρώμα, πιθανώς γιατί θεωρούταν το χρώμα της κακοτυχίας. Μάλιστα στις εξέδρες του «The Grecian Gate» ακουγόταν συχνά πυκνά το σύνθημα «We hate the Green ones», αναφερόμενοι στις πράσινες φανέλες του συλλόγου. Κάποιοι λένε ότι το «We hate the Green ones» μετατράπηκε με την πάροδο του χρόνου σε «We are The Grecians». Κι αν αυτή η θεωρία του… «χαλασμένου τηλεφώνου» δεν σας γέμισε το μάτι, υπάρχει μία ακόμα θεωρία, πιο παρατραβηγμένη.
Το πολύ ντελικάτο και «gentleman-ish» ποδόσφαιρο που επέλεγε η Exeter να παίζει στις αρχές του περασμένου αιώνα, είχε ως αποτέλεσμα αμέτρητες ήττες στο τοπικό πρωτάθλημα. Ο μύθος, βγαλμένος κατευθείαν από το «Peaky Blinders», λέει ότι οι παίχτες κρύβαν πυρίτιδα ή κάποια άλλη εκρηκτική ουσία στις κάλτσες τους. Εν ώρα αγώνα, εκτόξευαν τις ουσίες στα πόδια του αντιπάλου. Ως εκ τούτου, τα κακόφημα αγόρια της πόλης ήταν γνωστά ως «Grey Shins», δηλαδή οι «Γκρίζες Επικαλαμίδες». Ένα παρατσούκλι που μετεξελίχθηκε στο γνωστό μας «The Grecians».
Η Ιστορία, το παρελθόν, οι ρίζες μας, τα πρώτα βήματα ενός ποδοσφαιρικού συλλόγου, ένα αθλητικό παρατσούκλι, όλα περικλείονται κατά ένα βαθμό από μυστήριο. Στην περίπτωση ενός όρου που αντιπροσωπεύει και ενώνει μια ομάδα ή ένα σύνολο ανθρώπων, δεν είναι απαραίτητο να ορίζουμε με «χειρουργικούς» τρόπους την ακριβής προέλευση, την αναλυτική πορεία στον χρόνο. Η αλήθεια κρύβεται στις καρδιές αυτών που νιώθουν κομμάτι αυτού του συνόλου. Η αλήθεια κρύβεται στις καρδιές των κατοίκων του Έξετερ, στις καρδιές των «Ελληνιστών».
