Όταν η κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση πήρε το σημερινό της όνομα το 1992, η UEFA θέσπισε μερικούς αυστηρούς και ακέραιους κανόνες ώστε το Champions League να προσφέρει το αγαπημένο μας ποδόσφαιρο στην πιο αψεγάδιαστη μορφή του. Νέες ομάδες που διψούσαν να διακριθούν, «χλιδάτοι» προκριματικοί αγώνες και ένα βαθμολογικό σύστημα άρρηκτα συνδεδεμένο με οικονομικά οφέλη, που μπορούσαν να απογειώσουν δυνατούς και αδυνάμους. Ή τουλάχιστον έτσι νόμιζε μέχρι η Αγγλία να «πατήσει» πόδι και να προκρίνει πέντε ομάδες στον θεσμό το ίδιο έτος!
«Μάθε τους κανόνες σαν επαγγελματίας, για να μπορείς να τους σπάσεις σαν καλλιτέχνης». Όχι, ο Pablo Picasso δεν είχε το ποδόσφαιρο στο μυαλό του όταν έλεγε την παρακάτω φράση. Αναφερόταν στην τέχνη και την ελευθερία που την διακατέχει, κάτι που οι κανόνες δεν μπορούν να ορίσουν και να περιορίσουν. Το ποδόσφαιρο άνετα μπορεί να θεωηρθεί μια μορφή τέχνης και δεν είναι λίγες οι φορές, που έχουμε δει θαύματα, κανονισμούς που άλλαξαν και έστεψαν πρωταθλητές (Δανία στο Euro του 1992), «εφάπαξ» επιταγές όπως τα ασημένια γκολ που έκριναν προκρίσεις και εξαιρέσεις που έμελλε να λάβουν την θέση των κανόνων που καταπάτησαν!
Η αρχή της ιστορίας μας πάει περίπου 20 χρόνια πίσω, όταν η ισπανική La Liga έρχεται αντιμέτωπη με μία δύσκολη απόφαση. Αντικρίζει έναν βαθμολογικό πίνακα πραγματικό αχταρμά, που με μερικούς πρόχειρους υπολογισμούς βγάζει δέκα ομάδες (!), με το παράδοξο όμως να είναι πως για πρώτη φορά το Champions League, το UEFA Cup και το Intertoto, μπλέκονται μεταξύ τους. Σημαντικότερη αιτία που συμβαίνει αυτό, πέρα από τις εκπλήξεις στο Copa Del Rey, είναι ο εμφύλιος τελικός του Champions League μεταξύ Real Madrid και Valencia, που όμως έχει ακόμα μία μεγάλη ενδιαφερόμενη, την Zaragoza. Αν όλα αυτά μοιάζουν περίεργα είναι γιατί η UEFA στο αρχικό της πλάνο θεώρησε κάπως αυθαίρετα δεδομένο πως ο κάτοχος του τίτλου δύσκολα δεν θα προκρινόταν στην επόμενη διοργάνωση και έτσι όταν για πρώτη φορά βρέθηκε αντιμέτωπη με αυτήν την «κρίση» έριξε το μπαλάκι στις εθνικές ομοσπονδίες.
Για κακή της τύχη, η Real Madrid υπέταξε εύκολα την Valencia με 3-0 και η «μικρούλα» Zaragoza αποδέχθηκε σχεδόν αδιαμαρτύρητα την μοίρα της. Ακόμα κι αν είχε εκπλήξει τους πάντες, ακόμα κι αν είχε καταλήξει 4η, δεν θα έπαιζε στο Champions League για πρώτη φορά στην ιστορία της, αφού το όνομα της αντιπάλου της σε αυτόν τον σκληρό αγώνα «πόκερ» δεν χωρούσε ηθική. Με την φθηνή δικαιολογία πως ο ένδοξος κατακτητής πρέπει να υπερασπιστεί την τιμή του τροπαίου του, η «φτωχή συγγενής» του ισπανικού ποδοσφαίρου υποβιβάστηκε στο UEFA Cup, με την UEFA να βγαίνει σχεδόν αλώβητη από αυτό.
Και λέμε σχεδόν γιατί όταν υποβαθμιστεί η ισχύ ενός κανόνα, δεν αργεί να καταρρεύσει σαν πύργος από τραπουλόχαρτα. Μόλις πέντε χρόνια αργότερα το σκηνικό θα επαναλαμβανόταν! Η Premier League της σεζόν 2004/05 θα είναι καταιγιστική. Η «invincible» Arsenal θα είναι το φαβορί, όμως η Chelsea του Jose Mourinho (είχε μόλις κατακτήσει το Champions League με την Porto), με μόλις 15 τέρματα παθητικό, θα κάνει περίπατο και θα σηκώσει το βαρύτιμο τρόπαιο. Σασπένς υπήρχε και στην «ουρά» του πρωταθλήματος, όπου για πρώτη φορά στην ιστορία καμία ομάδα δεν είχε υποβιβαστεί μαθηματικά πριν την τελευταία αγωνιστική (!), με την West Brom να σημειώνει ένα πρωτόγνωρο ρεκόρ, σώζοντας την κατηγορία αν και ήταν τελευταία στο τέλος του πρώτου γύρου.
Το Νησί εκείνη την χρονιά είχε την τιμή να καλοσωρίσει όχι μόνο τον τότε κάτοχο του Champions League, αλλά και αυτόν του UEFA Cup, δηλαδή τον Rafa Benitez, που ανέλαβε τα ηνία της Liverpool, έχοντας κατακτήσει τον ευρωπαϊκό τίτλο και το πρωτάθλημα της περασμένης σεζόν με την Valencia. Λίγα χιλιόμετρα μακρυά, στο αντίπαλο δέος της Everton, η άψογη δουλειά του David Moyes έφτανε στο απόγειο της και η εντυπωσιακή πορεία του συλλόγου μέσα στο 2004 (μόλις τρεις ήττες σε 19 αγωνιστικές) την έφερνε στην 2η θέση ως τότε, με τα όνειρα για συμμετοχή στην κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση να μην σταματούν.
Οι σχεδόν αντίθετες πορείες των δύο ομάδων στο πρωτάθλημα και η αποφασιστική πορεία των «Κόκκινων» στο Champions League είχαν κάπως προδιαθέσει την FA, που σε μία πρώτη άτυπη δημοσίευση στην ιστοσελίδα της είχε δηλώσει υπέρ της ίδιας απόφασης που είχε ληφθεί από την ισπανική ομοσπονδία μερικά χρόνια πριν. Η UEFA παρακολουθούσε τις εξελίξεις και ευχόταν να μην περάσει πάλι τα ίδια, στηρίζοντας τις ελπίδες της τόσο στην «ασταθή» Liverpool, όσο και στην παραπαίουσα στον δεύτερο γύρο Everton, που έχανε έδαφος απέναντι στην μεγάλη της αντίζηλο. Για άλλη μια φορά όμως τα πράγματα όχι μόνο δεν θα έρθουν όπως τα περιμένει, αλλά αυτό θα γίνει μάλιστα με εμφατικό τρόπο, αφού η ομάδα του Benitez θα κατακτήσει τον τίτλο στην Κωνσταντινούπολη με μία απίστευτη ανατροπή και αυτή του Moyes θα εξασφαλίσει την 4η θέση την προτελευταία αγωνιστική, μετά από ένα αρνητικό σερί με μόλις εφτά πόντους σε δύο μήνες!
Στις 5 Μαΐου και πριν τον τελικό του Champions League, η FA έχοντας μπροστά της πια την τελική κατάταξη κάνει στροφή 180 μοιρών και ανακοινώνει πως οι Chelsea, Arsenal, Manchester United και Everton θα δηλωθούν στο Champions League, παραλείποντας να αναφερθεί επιδεικτικά στην Liverpool. Άμεσα θα κατεβάσει από την ιστοσελίδα της την ασύμφωνη, προηγούμενη δήλωσή της και παράλληλα θα διαρρεύσει την πρόθεσή της να πιέσει την UEFA για μία έξτρα θέση σε περίπτωση, που η αγγλική ομάδα γυρίσει θριαμβεύτρια από την Κωνσταντινούπολη. «Πιστεύω καταλήξαμε στην σωστή απόφαση. Όταν οι ομάδες ξεκινούν την προετοιμασία τους τον Αύγουστο γνωρίζουν τι σημαίνει η κάθε θέση στην βαθμολογία και δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να το αλλάξουμε αυτό», θα τονίσει καθυσηχαστικά ο αξιωματούχος της FA, Brian Barwick.
Γιατί όμως η αγγλική ομοσπονδία μπήκε σε τόσο περίπλοκη διαδικασία και άλλαξε δύο φορές γνώμη; Εδώ έρχεται να μας δώσει την εξήγηση το «Merseyside Paradox»! Βλέπετε μια από τις πιο ένδοξες περιόδους της ιστορίας της Everton με δύο πρώτες και δύο δεύτερες θέσεις ήταν η πενταετία 1985-1990, όπου παρά τις εγχώριες διακρίσεις της δεν έπαιξε στην Ευρώπη, αφού η τραγωδία του Χέιζελ είχε «αφαιρέσει» τα διαβατήρια των αγγλικών ομάδων. Τα «Ζαχαρωτά» θεωρούσαν υπαίτιο την μισητή αντίπαλο και στην πρώτη τους ευκαιρία να αγωνιστούν στην κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση έκτοτε, δεν θα δέχονταν έτσι απλά την Liverpool να «γκρεμίσει» πάλι τα όνειρα τους. Παρ’ όλα αυτά το επικό κατόρθωμα των «Κόκκινων» δεν πέρασε απαρατήρητο και η «γειτόνισσα» εξέφρασε ανοιχτά την στήριξή της στην local rival, αρκεί να μην επηρέαζε οικονομικά τις υπόλοιπες αγγλικές ομάδες!
Για αρκετό διάστημα τα «κεφάλια» της UEFA δεν ήξεραν τι να αποφασίσουν και τα «στόματά» τους έμεναν κλειστά. Μερικές ημέρες πριν την καταληκτική ημερομηνία συνάντησαν αξιωματούχους της FA για να συζητήσουν ακόμα μια φορά το ενδεχόμενο η Everton να αγωνιστεί στο UEFA Cup, όμως η αγγλική πλευρά ήταν ανένδοτη και ο διάλογος εξελίχθηκε σε φιάσκο. Την γενναία λύση πήγε να δώσει η ουαλική TNS, που προσφέρθηκε να δώσει «ενδοβρετανικούς» διπλούς αγώνες με την Liverpool, ώστε ουσιαστικά να «χαρίσει» το εισιτήριο της στους «Κόκκινους»! Με τον χρόνο να πιέζει ασφυκτικά, η UEFA ανίκανη πια να διακρίνει ποια απόφαση είναι σωστή, ανακοίνωσε την τελευταία στιγμή ότι η κάτοχος του Champions League θα αγωνιστεί κατ’ εξαίρεση στον πρώτο προκριματικό γύρο της ερχόμενης διοργάνωσης, όπου συμπτωματικά θα βρει ως αντίπαλο την «φιλενάδα» TNS!
Το οικονομικό θέμα ήταν το πρώτο που έπρεπε να διευκρινιστεί και έτσι η UEFA τόνισε πως η Liverpool θα θεωρηθεί ως η ομάδα με την χαμηλότερη ευρωπαϊκή βαθμολογία και θα λαμβάνει το χαμηλότερο ποσό εάν προκριθεί τελικά στους ομίλους, ενώ παράλληλα τόνισε πως δεν θα έχει ομοσπονδιακή προστασία, καθώς έτσι θα γινόταν ευκολότερο το έργο της με τέσσερις ακόμα πιθανές αγγλικές ομάδες στην κλήρωση! Τελικά ήταν γραφτό η Everton να μην τα καταφέρει, αφού θα χάσει δύο φορές από την Villareal, μένοντας πάλι με την πικρία, καθώς είχε την δυνατότητα να στείλει την πρόκριση στην παράταση, αν ο Pierluigi Collina στο τελευταίο παιχνίδι της καριέρας του έβλεπε το πέναλτι πάνω στον Marcus Bent, λίγο πριν ο Forlan δώσει στις καθυστερήσεις την νίκη στην ομάδα του. Κι όμως ούτε αυτή η «διευκόλυνση» έσωσε την UEFA από το ρεζιλίκι, με την κληρωτίδα να βάζει Liverpool και Chelsea στον ίδιο όμιλο σε ένα ιστορικό κάζο!
Όλα αυτά ανάγκασαν τον κανονισμό γρήγορα να αλλάξει, με την τροποποίηση 1.03, να τονίζει ρητά πως από εδώ και στο εξής ο κάτοχος του Champions League θα παίρνει την θέση της τελευταίας ομάδας που έχει προκριθεί βαθμολογικά από την ομοσπονδία που ανήκει. Πριν περάσει ένας χρόνος η τροποποίηση πήγε να βρει εφαρμογή, αφού η 5η στην Αγγλία Arsenal έπαιξε στον τελικό του Champions League απέναντι στην Barcelona, όμως ηττήθηκε και έτσι η Tottenham κράτησε την θέση της! Ούτε αυτό όμως έμελλε να διατηρηθεί, αφού πάλι τα «Σπιρούνια» το 2012, έχασαν την «πρόκριση» από την Chelsea, που αν και 6η στην Premier League, κατέκτησε τον ευρωπαϊκό τίτλο.
Το ξέσπασμα του Harry Redknapp με την συμπαράσταση του «ευνοημένου» Frank Lampard, ανάγκασαν την UEFA να εξετάσει για μια ακόμη φορά τον κανονισμό και παρά την γνώμη του Michel Platini για μάξιμουμ τέσσερις ομάδες από κάθε χώρα στην διοργάνωση, να προβεί σε μία ακόμα τροποποίηση! Έτσι το 2013 -με ισχύ από την σεζόν 2015/16- αποφασίστηκε πως τόσο ο κάτοχος του Champions League όσο κι αυτός του Europa League θα έπαιρναν εισιτήριο για τα «αστέρια» ανεξάρτητα από την θέση τους στην βαθμολογία της χώρας τους, με τον μέγιστο αριθμό ομάδων αυτήν την φορά να είναι πέντε. Όλα αυτά μέχρι και του χρόνου, μετά βλέπουμε…
