Μετά από 56 χρόνια εφαρμογής και διευκόλυνσης της ζωής των φιλοξενουμένων, ο κανόνας, νόρμα στις συνειδήσεις των οπαδών, του εκτός έδρας γκολ δεν υπάρχει πια στο ποδόσφαιρο. Η σχετική ανακοίνωση της UEFA έπιασε εξαπίνης τον «ενημερωμένο» φίλαθλο, που μετά το FFP, το VAR και άλλες λοιπές καινοτομίες βρήκε έναν καινούργιο λόγο να παραπονιέτιαι. Δίκαια όμως ή άδικα;
«Το φορτίο του εκτός έδρας γκολ είναι πολύ βαρύ, πολύ μεγάλο και δεν δικαιολογείται πια. Νομίζω δημιουργεί προβλήματα στο σύγχρονο ποδόσφαιρο». Οι δηλώσεις του Arsene Wenger στην Telegraph μόνο τυχαίες δεν είναι. Ο Αλσατός υποστηρίζει αυτήν την άποψη ήδη από το 2018 και όσο η UEFA επέλεγε να κλείνει τα «αυτιά» της στις παραινέσεις του το πρόβλημα διογκωνόταν. Η πρώτη ουσιαστική επίσημη παραδοχή ότι κάτι δεν πάει καλά με τον κανονισμό ήρθε με την καθιέρωση του «αστερίσκου» σε αυτόν, που υπαγόρευε οι ισχυρές των ζευγαριών των νοκ άουτ φάσεων να έχουν τον επαναληπτικό στην έδρα τους. Η απόσταση από αυτό έως την κατάργηση του κανόνα είναι ελάχιστη σε σχέση με αυτό που νομίζει ο μέσος παρατηρητής.
Για να πιάσουμε τα πράγματα από την αρχή, το εκτός έδρας γκολ άρχισε να μετρά… περισσότερο από το εντός το 1965 και όχι από την ίδρυση του ή έστω την έδραιωση των βάσεων του σύγχρονου ποδοσφαίρου. «Πρόγονος» αυτός του κανονισμού ήταν χωρίς υπερβολή το στρίψιμο του νομίσματος, αφού με αυτόν τον τρόπο αποφασιζόταν η έκβαση ενός διπλού αγώνα του οποίου το σκορ έληγε ισόπαλο. Τελευταία ευνοημένη του «κορώνα ή γράμματα» η Liverpool, η οποία στα πλαίσια του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, είχε αποκλείσει την Koln, η οποία θα είχε προκριθεί αν ο κανονισμός του εκτός έδρας γκολ είχε τεθεί λίγους μήνες νωρίτερα. Ο συγκεκριμένος αγώνας απέκτησε ιστορική σημασία, όμως θα ήταν λάθος να πούμε πως αυτός οδήγησε στην αλλαγή.
Βλέπετε πίσω στην δεκαετία του ’60 τα διαθέσιμα στατιστικά είχαν αρχίσει να υποδεικνύουν κάτι αρκετά ανησυχητικό. Λιγότερες από μία στις τέσσερις φιλοξενούμενες έπαιρναν την νίκη, ανεξαρτήτως δυναμικότητας, με την εποχή να μην ευνοεί τα ταξίδια μεταξύ των χωρών και την μετακίνηση οπαδών ή και τουριστών γενικότερα, συνυπολογίζοντας ότι μερικές από τις κορυφαίες ομάδες βρίσκονταν στην Ισπανία του Franco, στην διχασμένη και μη ενωμένη Γερμανία και στην κομμουνιστική ΕΣΣΔ. Δεν ήταν δα και παράλογο, οι σύλλογοι να ταμπουρώνονται στα εκτός έδρας παιχνίδια, όπου τα πάντα ήταν εναντίον τους και να παίζουν για να… χάσουν όσο το δυνατόν λιγότερα.
«Ο κανόνας έχει αρχίσει να εναντιώνεται στην ιδέα της αρχικής εφαρμογής του, καθώς τώρα αποθαρρύνει τις εντός έδρας ομάδες από το να επιτίθονται στα πρώτα παιχνίδια, αφού αν δεχθούν γκολ αυτό θα δώσει μεγάλο πλεονέκτημα στους αντιπάλους τους». Ίσως να μην συμφωνείτε με τον πρόεδρο της UEFA, Aleksander Ceferin, αλλά τα στατιστικά τον δικαιώνουν. Λαμβάνοντας υπόψιν μόνο τους διπλούς αγώνες βλέπουμε ότι από το 1965 και μετά οι γηπεδούχοι αυτών των αναμετρήσεων σκοράρουν κατά μέσο όρο μισό τέρμα λιγότερο, καθιστόντας το άθλημα όλο και πιο προβλέψιμο. Μέσα σε όλα υπήρχε και η παραφωνία της παράτασης, που ποτέ δεν μελετήθηκε για την ισονομία του, αφού ο κανόνας του εκτός έδρας γκολ είχε και κατά την διάρκειά της ισχύ, προκαλώντας συνεχώς αντιδράσεις. «Η UEFA πρέπει να καταλάβει πως όταν παίζεις τον δεύτερο αγώνα εντός, η φιλοξενούμενη ομάδα έχει άλλα 30 λεπτά διαθέσιμα στην περίπτωση που οδηγηθούν στην παράταση», θα τονίσει ο Diego Simeone πίσω τον Μάιο του 2018.
Όσον αφορά την ελληνική πραγματικότητα τα δικά μας λόγια περισσεύουν όσο μας στοιχείωνουν αυτά των εκφωνητών. Το «χρυσό» 1-0, που υπαγόρευε ένα γκολ και μετά άμυνα, το «αν βάλει ένα γκολ εκεί (βάλτε όποια χώρα θέλετε) όλα γίνονται» και η συνεχής υπενθύμιση ότι «η γηπεδούχος ομάδα τώρα θέλει ν+1 (όπου ν η διαφορά τερμάτων στην ήττα του πρώτου αγώνα) γκολ για να προκριθεί» είχε την ομορφιά (;) του κλισέ στην τηλεοπτική μετάδοση, αλλά μετέτρεπε το ποδόσφαιρο σε ένα καιροσκοπικό άθλημα, που πολλές φορές έληγε πριν την ώρα του και άφηνε ένα αίσθημα αδικίας.
Ακριβώς εδώ ταιριάζει γάντι η αγγλική αντίθεση, καθώς καμία διοργάνωση του Νησιού δεν έχει πρακτική εφαρμογή ο κανόνας του εκτός έδρας γκολ. Ούτε στο FA Cup, ούτε στο League Cup (μοναδική εξαίρεση όλων οι ημιτελικοί της συγκεκριμένης φάσης), ούτε στο EFL Trophy, ούτε πουθενά, με τους Άγγλους να επιμένουν στην διατήρηση του «replay», από την αποδοχή ενός κανόνα που από μαθηματικής άποψης είναι λάθος. Στο αγγλικό ποδόσφαιρο μάλιστα βρίσκεται και η απάντηση στο κυριότερο επιχείρημα κατά της κατάργησης της αξίας του εκτός έδρας γκολ, που δεν είναι άλλο περί της αύξησης στον αριθμό των παρατάσεων και της καταπόνησης των ποδοσφαιριστών που αντιμετωπίζουν ήδη ένα παραφορτωμένο καλεντάρι. Φαίνεται λοιπόν πως όταν οι παίκτες παίζουν ελεύθερα, χωρίς επιπλέον σκοπιμότητες πέραν του ενστίκτου για νίκη ή ήττα, τείνουν να λύνουν τις διαφορές τους εντός του προκαθορισμένου 90λέπτου.
Προφανώς η κατάσταση είναι win-win για την εμπορικότητα του σύγχρονου ποδοσφαίρου, αφού το δίλημμα θα είναι «περισσότερο θέαμα» ή «παράταση». Επιπλέον δεν θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερη συγκυρία, αφού η UEFA φέτος αποφάσισε να διατηρήσει τον κανόνα του εκτός έδρας γκολ σε παιχνίδια που η έδρα των ομάδων βρισκόταν για την μία ή και τις δύο σε άλλες χώρες! Αυτός ο παραλογισμός ήταν απλά το κερασάκι στην τούρτα, για ένα «review» που όπως είχε ανακοινώσει ο αξιωματούχος Giorgio Marchetti ξεκίνησε περισσότερο από μια τριετία νωρίτερα. «Οι προπονητές πιστεύουν πως δεν είναι τόσο δύσκολο να σκοράρεις πια εκτός έδρας και ο αρχικός λόγος εφαρμογής του κανονισμού πρέπει να ελεγχθεί ξανά». Όπου προπονητές βάλτε σημαίνοντα ονόματα, όπως αυτά των Mourihno, Allegri, Ancelotti, Tuchel και Wenger.
Συμπερασματικά σε ένα μοντέρνο ποδόσφαιρο που πια οι ομάδες «σπουδάζουν» το σενάριο της αντεπίθεσης και το εφαρμόζουν με τριπλάσιους παίκτες από ότι μια δεκαετία νωρίτερα, ο κανονισμός του εκτός έδρας γκολ μοιάζει με bug ενός λογισμικού, που είχαμε αποδεχθεί καθολικά ως οπαδοί, αλλά ανησυχούσε σοβαρά τους πραγματικούς ποδοσφαιρικούς «καθηγητές». Αν το ακόμα πιο άδικο στρίψιμο του νομίσματος έδινε την πρόκριση βάσει πιθανοτήτων (εντός εκτός) εναλλάξ σε γηπεδούχο και φιλοξενούμενο, ήρθε η ώρα να αφήσουμε πίσω την… τριγωνομετρία και να ξεχάσουμε και τον κανόνα του (εντός) εκτός (και επι τα αυτά) έδρας γκόλ!
